8-lekciya. Ot-shóp eginlerine sipatlama. SOBIQLI Ot-shóp eginleriniń Áhmiyeti. Jonishqa biologiyasi hám jetistiriw texnologiyasi rejesi

Kóp jıllıq ot-shóp eginleriniń túrleri
a b v g d
a-aq soxta. b- erkek shop. v- qonırbas.g- kop orımlı mastak. d-jonıshqa
Bir jıllıq ot-shóp eginleriniń túrleri
a b v g

a-sudan shóbi.b-mákke. v-bersim.g-mogar

Ot-sópler presslengen, keptirilgen hám jas halında paydalanıladı
Jońıshqanıń áhmiyeti,tariyxı,sistematikası
Xalıq xojalıǵındaǵı áhmiyeti. Jońıshqa Ózbekstannıń hám Oraylıq Aziyanıń suwǵarılatuǵın jerlerinde kóp egiletuǵın kóp jıllıq hasıldarlı sobıqlı ot-shóplik ósimliklerdiń biri. Jońıshqadan mallar ushın hár túrli azıqlar tayarlaw múmkin. Bul azıqlar toyımlılıǵı menen ajıralıp turadı. Jońıshqanıń shaqalaw dáwirinde bir kilogramm kók shóbiniń quramında 0,20 azıq birligi hám 30 t ańsat sińdiriletuǵın belok, 1 kg pisheninde 0,47 azıq birligi hám 90 g belok boladı. Jońıshqanıń quramında kalciy, fosfor, ańsat sińdiriletuǵın belok, haywanlar ómiri ushın zárúr bolǵan vitaminlerden A, V₁, V₂, D, C, E, K vitaminleri boladı. Jońıshqanıń kók shóbi suwlı (70-75%) bolǵanlıǵı ushın jaqsı sińimli boladı. Jońıshqa menen baǵılǵan mallar tez ósedi, súyegi bekkem boladı.
Jońıshqa agrotexnikalıq áhmiyetke de iye. Jońıshqadan bosaǵan jerler basqa ósimlikler ushın eń jaqsı almaslap egiw ornı boladı, sebebi kóp jıllıq jońıshqa 1 ga jerde 250-340 kg azot toplaydı, 150-184c tamır qaldıqları jıynaladı. Topıraq quramında 1,58% ke shekem shirindi kóbeyedi.
Jońıshqa meliorativ ósimlik, sebebi jońıshqa egilgen jerlerde duzlardıń muǵdarı kemeyedi.
Ózbekstan respublikası Paxtashılıq ilim izertlew institutınıń maǵlıwmatı boyınsha, jońıshqadan bosaǵan jerlerge paxta egilse, vilt keselligi menen az kesellenedi. Jońıshqanıń ónimdarlıǵı topıraq-klimat sharayatına, jetistiriw texnologiyasına, sortınıń biologiyasına baylanıslı boladı. Birinshi jıl jonńıshqadan ortasha 20-40c pishen (keptirilgen jońıshqa paqalı) alınadı, 2-3 jıllıq jonńıshqadan 80-120 c pishen alınadı. Aldıńǵı texnologiya qollanılsa, gektarına 150-200 c pishen jetistiriw múmkin. Jońıshqa tuxımınıń ónimi selektsiyalıq sortlarında 4-6c/ga. Óndiriste tuxımnıń ónimi tómen, ortasha 0,8-1,5 ts/ga.