8-lekciya. Ot-shóp eginlerine sipatlama. SOBIQLI Ot-shóp eginleriniń Áhmiyeti. Jonishqa biologiyasi hám jetistiriw texnologiyasi rejesi

8-LEKCIYA. OT-SHÓP EGINLERINE SIPATLAMA. SOBIQLI OT-SHÓP EGINLERINIŃ ÁHMIYETI. JONISHQA BIOLOGIYASI HÁM JETISTIRIW TEXNOLOGIYASI


Rejesi

1. 
   Ot-shóplik eginler haqqında maǵlıwmat
   
2. 
   Jońıshqanıń áhmiyeti,tariyxı,sistematikası kelip shıǵıwı
   
3. 
   Morfologiyası,biologiyası hám jetistiriw texnologiyası
   

Ot-shóplik eginler haqqında maǵlıwmat

Sharwa mallarınıń toyımlı azıqlıq zatlarǵa bolǵan talabı tábiyiy jaylawlardan, pishen atızlarınan hám arnawlı egilgen ot-shóplik eginlerden tayarlanǵan azıqlıq zatlar menen qandırıladı. Ot-shóplik eginlerden toyımlı azıqlıq zatlar tayarlanadı: kók shóp, pishen, silos, vitaminli un, senaj. Bul azıqlıq zatlardıń quramında haywanlar ómiri ushın zárúr bolǵan vitaminler, belok zatları, may, mineral duzlar boladı. Shóplerden tayarlanǵan azıqlıq zatlar xosh iyisli, ańsat sińdiriletuǵın boladı.

Ot-shóplik ósimlikler gruppasına kóp jıllıq sobıqlı hám ǵálle shópler,bir jıllıq sobıqlı hám ǵálle shópler sonday-aq basqa da túrge tiyisli eginler kiredi.
Kóp jıllıq sobıqlı shóplerdiń áhmiyeti:
- bir gektardan basqa shóplerge salıstırǵanda 2-3 márte kóp, ortasha 2,5-3,0 tonna belok toplaydı. Sonıń ushında sobıqlı shóplerden eń toyımlı azıqlıq zatlar tayarlanadı.
- sobıqlı shóplerdiń quramındaǵı belok joqarı sapalı bolıp, onda tirishilik ushın zárúr bolǵan aminokislotalar boladı, sol sebepli bul belok jaqsı sińdiriledi.
- sobıqlı shóplerdiń áhmiyeti olardıń biologiyalıq qásiyeti menen baylanıslı bolıp, hawadapı erkin azottı ózlestirip, topıraqta azot toplaw qásiyetine iye. Kóp jıllıq sobıqlı shópler 2-3 jılda bir gektarda 200-400 kg azot hám bir qansha tamır qaldıqların toplaydı. Bul eginlerden bosaǵan jerlerge egilgen atız eginleriniń ónimdarlıǵı bir qansha asadı.
- kóp jıllıq sobıqlı shópler atızda uzaq ósiw dáwirinde kóp muǵdarda kók massasınıń hasıldarlıǵın toplaydı.
- topıraqtı samal hám suw eroziyasınan saqlaydı, ásirese, erte báhár hám gúz dáwirindegi jawın-shashın waqtında.
- kóp jıllıq egin bolǵanlıǵı ushın hár jılı egilmeydi, tuxım talap etilmeydi, topıraqqa islew berilmeydi. Ulıwma kóp jıllıq shóplerdi jetistiriwde sarıplanatuǵın qárejet az boladı.