№8 ma’NAVIY ma’rifiy soatlar rejasi
Download 1.29 Mb.
|
МАЪНАВИЯТ МАВЗУЛАР МАРУЗАСИ 1 КУРС
34-Mavzu: Odob – axloq meyorlari: kiyinish odobi.
Odob axloq borasida fransuz adibi Fransua de Laroshfuko ming bora haq deyish mumkin. Zero, insonlar orasida oziga xos ozaro munosabat qonun qoidalari mingyilliklar davomida shakllanib, insoni shaxs darajasida shakllanishida jamiyatning boshqa qonunlaridan ustunlik qilib kelmoqda. Dunyoning qaysi bir millatiga nazar tashlamaylik, odob-axloq haqida har bir xalqning buyuk shaxslari hikmatli sozlar, sherlar, doston-u, kitoblar yozib kelajak avlod uchun qoldirishgan. Adib Abdulla Avloniy Turkiy guliston yoxud axloq asarida odob-axloqli, ilmli bolishlik avvalo tarbiyadan boshlanishini yonib takidlab otgan. Yoshlarni kelajak ruhida tarbiyalash katta muammo ekanligi ularni tarbiyasini kimga topshirish, ishonish mumkinligini oylab shunday sozlarni aytib otgan: «Tarbiyani kimlar qilur? Qayda qilur? Degan savol keladur. Bu savolga, «birinchi uy tarbiyasi. Bu ona vazifasidur. Ikkinchi maktab va madrasa tarbiyasi. Bu ota, muallim, mudarris va hukumat vazifasidur», - deb javob bersak, bir kishi derki, «Qaysi onalarni aytursiz, bilimsiz, boshi paxmoq, qoli toqmoq onalarmi? Ozlarida yoq tarbiyani qanday qilib berurlar» -der. Mana, bu soz kishining yuragini ezar, bagrini yondirur. Otasiga nima dersiz, desak, «Qaysi ota? Toychi, uloqchi, bazmchi, dombirachi, karnaychi, surnaychi, ilm qadrini bilmagan, ilm uchun bir pulni kozlari qiymagan, zamondan xabarsiz otalarni aytursizmi? Avval ozlarini oqitmoq, tarbiya qilmoq lozimdur», - der.36 Abdulla Avloniy aytganlaridek: Tugub tashlov ila bolmas bola, bolgay balo sizga, Vujudi tarbiya topsa, bolur ul rahnamo sizga. Temirchining bolasi tarbiya topsa, bolur olim, Buzulsa xulqi, Luqmon ogli bolsa, bolgusi zolim. Yomonlarga qoshildi Nuhning ogli oldi beiymon, Yurudi Kahf iti xoblar ila boldi oti inson. Bir kuni Buqrotdan: - Odobli bilan odobsizni ortasida farq qanday? - deb soradilar. - Gapiradigan hayvon bilan gapirmaydigan hayvon orasidagi farq kabi, - deb javob berdi. Navoiy hazratlari odob-axloq haqida shunday fikrlarni bildirgan: Odobli odam tabibga oxshaydi, u bilan suhbatlashish kongildagi gamni quvadi. Ozingdan keyingilarga ibrat bolay desang, ozingdan ilgarigilardan ibrat ol. Beodoblik shunday selki, u obro va viqor qasrini qoparib, idrok boynini har xil arqonlar bilan boglab tashlaydi. Oqil kishilarning aytishicha, odob rioyasi shunday surmaki, uning gardidan har bir kishiga sursa, etibor kozining ravshanligi hech qanday sabab bilan zaiflik va illatga yoliqmaydi. Zamonaning katta-kichiklari uning huzurini mehri - muhabbat bazmining chirogi, deb biladilar. Kundan kunga iqbolining yulduzi yuksaklikka kotarilaveradi. Hurmatli kitobxon kishini avvalo tashqi korinishi kozga tashlanib, ozgalarda osha kishiga nisbatan dastlabki fikrni uygotsa, kishining mehmonga borishi va mehmon kutishi bizning xalqimizda ota ahamiyatli jihat hisoblanadi. Shu bois etiboringizni kiyinish, mehmonga borish va mehmon kutish odobi haqida toxtalib otishga qaratishni joiz topdik. Odob-axloqning turli korinishlari haqida boshqa mavzularda fikrlar bildiriladi. Hozirda oquv muassasalarida yoshlarning kiyinishi borasida koplab muammolar, turlicha qarashlar uchramoqda. Biz komaklashish maqsadida, A Rustamova, B Fozilovalarning Oilashunoslik kasb-hunar kollejlari uchun oquv qollanmasida keltirilgan ayollar uchun kiyinish madaniyati borasidagi fikrlarni keltirib otamiz. Yaxshi kiyinish ham oziga xos sanat hisoblanadi. Yaxshi did, avvalo kiyimlarni bir-biriga moslab kiyishda namoyon boladi. Moslab kiyilgan kiyim malum sharoitga munosib, kishining mashguloti, voqea, muhit va shu kabilar bilan muvofiq, hamda vaqti va joyiga qarab bashang bolishi mumkin. Respublikamiz iqlimi issiq bolganligi bois bizning sharoitda ayollar uchun eng qulay moda - kokrak burma va pasti yaxlit bichimli «ozbekcha» koylak hisoblanadi. Buning afzalligi shundaki, issiq avjiga chiqib, kishi terlab turganda ham kiyim badanga yopishib qolmaydi. Shuning uchun ham kokrak burma koylak hech qachon modadan qolmaydi. Faqat ayrim detallari biroz ozgartirilib, zamonaviy tus bergan holda yangilanaveradi. Chiroyli atlas, tovor kabi matolar qadimdan ozbek ayollari sevib kiyadigan milliy matolardir. Qancha-qancha zamonlar otib ketsa ham, bu matolardan oz davriga moslab yarashtirib, xoh ozbekcha, xoh yevropacha tikilgan kiyimlar hamisha modadadir. Qaddi-qomati kelishgan ayollarga moda jurnalidagi modellarning har biri togri kelishi mumkin. Toladan kelgan ayollarga belning past qismidan ulangan va keng etak bolib tushgan koylaklar kiyish tavsiya etilmaydi. Ozgin ayollar esa tor badanga yopishib turadigan koylaklar kiymasliklari kerak. Boyni uzun ayollar koproq yelkalik koylak kiyganlari maqul. Boyni kalta ayollarga tik yoqali va boyin atrofidan oyilgan koylaklar yarashmaydi. Kiyimning rangi, rasmlari, guli ham mos bolishi kerak. Ayollar kopincha kiyimlar rangini ozlarining koz, soch va teri ranglariga moslab oladilar. Katak-katak va yol - yol matolarni birga kiyish tavsiya etilmaydi. Boylamasiga yol bolib tushgan gazlamalar ayollarning qaddi qomatini nozik, boy-bastini ozaytirib korsatadi, ularni toladan kelgan ayollarga kiyishni tavsiya etish mumkin. Ozgin va baland boyli ayollar bunday matodan kiyim kiymaganlari maqul, kondalang, yo1-yol koylaklar qaddi-qomatni tolaroq korsatadi. Rang va ranglarning bir-biriga mos tushishi ham oziga xos ahamiyatga ega. Toq va qora ranglar jussaning tolaligini bilintirmay tursa, oq ranglar yanada tolaroq korsatadi. Yashil, binafsha, kok rang qaddi-qomatni rostlab korsatsa, sariq, jigarrang, qizil va rangdor rasmlar jussani bir muncha tola qilib korsatadi. Ortiqcha bezaklar kiyimni bachkanalashtirib yuboradi. Uy kiyimlari asosan yuvilishi oson ip gazlamalar, shtapel matolardan tikiladi, u keng va qulay bolishi lozim. Yoz paytlarida uyda odmi rangli mayin gulli koylak va xalatlar kiyish maqsadga muvofiq. Ish kiyim qulay, kundalik kiyishga mos va qulay bolishi, ayniqsa, koylak kostyumlar kiyish kopdan urf bolib keladi. Ayollarimizning ishbilarmon doiralarda koplab uchratamiz. Hozirgi kunda ayol tadbirkor, ayol rahbar. Albatta bunday ayolning oziga xos kiyinish madaniyati ham bolishi talab etiladi. Download 1.29 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling