8. sanoat korxonalarida rejalashtirish

8.4.Korxonani biznes-rejalashtirish
Biznes-rejalarda eng muhim rejalashtirish ko’rsatkichlari quyidagilar:

• 
  ishlab chiqarilayotgan mahsulot nomenklaturasi va hajmi;
  
• 
  mahsulot sotish hajmi (pul ko’rinishida);
  
• 
  mahsulot birligining tannarxi ;
  
• 
  foyda (daromad);
  
• 
  kategoriyalar bo’yicha xodimlar soni;
  
• 
  mehnatga haq to’lash fondi va o’rtacha ish haqi darajasi;
  
• 
  omborlardagi xomashyo va materiallar, tugallanmagan ishlab chiqarish va tayyor mahsulot zaxiralari;
  
• 
  aylanma fondlar hajmi - umumiy va guruhlar bo’yicha;
  
• 
  kapital qo’yilmalar hajmi, jumladan, qo’yilma obyektlari va yo’nalishlari bo’yicha;
  
• 
  yangi texnika va texnologiyaga oid chora-tadbirlar;
  
• 
  boshqa ko’rsatkichlar.
  

Biznes-rejaning asosiy vazifasi korxonaga o’z imkoniyatlarini baholash, bozordagi istiqbolni, zaruriy xarajatlarni aniqlash, mazkur faoliyat turining foydali va zararli ekanligini baholashidadir.
Biznes-rejani tayyorlash natijasida "Ishni nimadan boshlash kerak", "Samarali ishlab chiqarishni qanday tashkil qilish lozim", "Birinchi foyda yoki daromad qachon olinadi", "Investorlar va kreditorlar bilan qachon hisob-kitob qilish mumkin", "Yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xavf-xatarni qanday kamaytirish mumkin", "Raqobatchilar bilan kurashda qanday choralardan foydalanish mumkin" kabi savollarga javob olinadi.
Biznes-rejani tuzishda quyidagi shartlarga alohida e’tibor qaratish zarur:

• 
  biznes-reja professional va shu bilan bir paytda sodda, bajarish uchun tushunarli va oson bo’lishi lozim;
  
• 
  biznes-reja investor yoki boshqa manfaatdor shaxs o’ziga kerakli ma’lumotlarni qidirib topishi uchun bo’limlarga, boblarga bo’linishi lozim;
  
• 
  biznes-rejani tayyorlashda korxonaning bosh rahbari albatta qatnashishi shart, chunki investor, bank yoki boshqa moliya idorasi korxona rahbari qatnashmaganligi yoki boshqa shaxsga topshirilganligi haqida xabar topsa, biznes-rejaning ishonchliligiga shubha uyg’onishi mumkin;
  
• 
  biznes-rejaning obyektiv baholanishiga erishish kerak, ya'ni unda xatolar va noto’g’ri hisob-kitoblar bo’lmasligi lozim;
  
• 
  biznes-rejaning tarqatib yuborilmasligini nazorat qilish zarur, chunki unda biznes to’g’risidagi mahfiy ma'lumotlar joy olgan bo’ladi.
  

Quyidagi bo’limlarni o’z ichiga oluvchi biznes-rejalar taklif qilinadi:

• 
  tanlangan biznes konsepsiyasi;
  
• 
  hozirgi paytdagi holat (maqsad vazifa va niyatlar);
  
• 
  tashkil qilinayotgan korxona va uning mahsuloti tavsifnomasi;
  
• 
  boshqaruv;
  
• 
  bozor tadqiqoti va tahlili;
  
• 
  marketing harakatlari rejasi;
  
• 
  tavakkalchilikni baholash;