8-sinf ona tili darsligidagi mashqlar, matnlar, lug`atlar

  
46-DARS 
OT KESIM VA EGA ORASIDA TIRENING ISHLATILISHI 
104-mashq. Gaplarning kesimi qaysi so‘z turkumi bilan ifodalanganligini aniqlang. 
1. Inson chehrasi hamisha uning ichki olamini aks etti- radi, shu sababli fikr
yuzda aks etmaydi, deb o ‘ylash xatodir. (V.Gyugo) 2. Inson chehrasi uning tiliga
nisbatan ko‘p va qiziqroq narsalarni aytib berishi mumkin: til faqat inson
fikrlarini bayon etsa, chehra fikr mohiyatini ko‘rsatadi. (A. Shopengauer) 3. G 
o‘zallik — haqiqiy baxt-saodat va rosmana qahramonlik, u balandparvoz so‘zlarga
muhtoj emas. (V.Raabe) 4. G o‘zal chehra o‘z nomi bilan go‘zal. (F.Bekon) 5.
Chehrasi ochiq kishining qalbi ham ochiq. (F.Shiller) 
Bilib oling 
Quyidagi hollarda ot kesim va ega orasida tire qo‘yi ladi: 
1. Ot kesim kesimlik qo‘shimchasisiz yoki bog‘lamasiz qo‘llanganda: Tinchlik —
farovon hayot manbayi. Mening aytadigan gapim — shu. Uch karra uch — to ‘qqiz
■Maqsadimiz - о ‘qish. 
Eslatma. 1. Ot kesim sifat, ravish va tartib son bilan ifodalanganda tire
qo‘llanmaydi: 1. Vatanimiz
g o ‘ zal. 2. Ко ‘rmagan yerning chuquri ко ‘p. 3. Bizning sinfimiz sa kk izin ch i. 
2. Ega ko‘rsatish olmoshi bilan ifodalanganda: Bu — siz uchun katta sinov. 
Eslatm a. Agar ega bilan ot kesim orasida ham yordamchisi bo‘lsa, tire
qo‘llanmaydi: Bular ham
a ’lochi. Mening opam ham talaba. Sharifa ham to ‘quvchi. 
105-mashq. Tushirib qoldirilgan tirelarni qo‘ying. Tire qo‘Ilanmaydigan qaysi 
gap «ortiqcha»? 
I. 1. Kiyinishda oliftalikdan qochib, yoqimtoy bo‘lishga harakat qiling: odob
ko‘rkamlik, isrofgarchilik esa oliftalik belgisi. (Suqrot) 2. Madaniyat bilan tashqi
jilo butunlay boshqa-boshqa narsa. (R.Emerson) 3. Saxovat go‘zallikdan ko‘ra 
afzalroq.-ortiqcha-kesim sifat bilan ifodalangan (G.Geyne) 
II. 1. Maftunkorlik yashnab turgan go‘zallik. (G.Lessing)2. G o‘zallik bu erkin qalb
va mustahkam sog‘liq samarasi. L.Shefer) 3.Ma’no yo‘q joyda go‘zallik bo‘lishi