97-topshiriq. Quyida berilganlardan ajratib ko`rsatilgan so`zlarga mos keluvchi
izohni toping, lug`at daftaringizga ko`chiring va eslab qoling:
1)ziddiyatda bo‘lmoq-nizo
2) ulug‘, aziz-begim
3) qo‘l-ilik
4) oyoq, qo‘l, tana va bosh a’zolari-mucha
5) yoshi o‘tib qolgan kishi -mo`ysafid
6) o‘zgalar orasida eng oldi, sarasi -mo`tabar
7) ayollarga hurmat yuzasidan murojaat qilganda qo‘llanadigan so‘z-xonim
8) yoqish uchun shamlar solib ilib qo‘yiladigan uy jihoz -qandil
9) chinniga o‘xshatib ishlangan, yaltiroq, naqshli g‘isht plitkasi -koshin
10) ish boshqaruvchilik lavozimi-choshnagir
117-mashq. Matndagi ajratilgan so‘zlarni uch guruhga ajrating:
1) ijobiy bo‘yoqli so‘zlar;
2) salbiy bo‘yoqli so‘zlar;
3) bo‘yoqsiz so‘zlar.
98-topshiriq. Matnda ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning antonimini quyi- dagilar
orasidan aniqlang va eslab qoling: beaql, mug'ombir, to ‘g ‘riso‘z, omadsizlik, zarar,
xafa bo ‘Imoq, diyonatli, uzun, xiyla, sadoqat, mukofotlamoq.
118-mashq. Jamoatchilikda televizor tomosha qilish foydali yoki zararli
degan qarama-qarshi fikr mavjud. Ikki fikrni ham muhokama qilgan holda
mustaqil fikringiz aks etgan matn yarating.
Savol va topshiriqlar
1. Birinchi matnda qaysi tarixiy shaxs haqida so ‘z boryapti?
2. Matndagi ijobiy va salbiy bo ‘yoqli so ‘zlarni sanang.
99-topshiriq. Quyidagi izohlardan bakovul, shig'ovul, salom og'asi, dodxo,
ponsadboshi, hudaychi so‘zlarining ma’nolarini aniqlab, lug‘at daftaringizga ko‘chiring
va qo‘llash uchun eslab qoling: 1) podshoh, xon va lashkarga ovqat tayyorlash ustidan
nazorat olib boruvchi, bosh oshpaz; 2) Buxoro
xonligida adolat, haq-huquq istovchilardan amir nomiga ariza qabul qiluvchi va uning
javobini arzchilarga yetkazuvchi lavozimli kishi; 3) Buxoro va Xiva xonliklarida
elchilami kutib olish, xon huzuriga olib kirish, saroydagi qabul marosimlarini boshqarish
va nazorat qilish bilan shug‘ullangan shaxs; 4) xon va amirning huzuriga ish va arz bilan
kelganlar haqida xon, amirga xabar
beruvchi va xon, amirning javobini ularga yetkazuvchi amaldor; 5) Qo‘qon xonligida
qozixona ishlari ustidan nazorat olib boruvchi amaldor; 6) amir, xon saroyida rasmiy
marosimlarga boshchilik qilib, uni nazorat qilib turgan lavozimli shaxs.
Do'stlaringiz bilan baham: |