siyrat-odamning ichki olami
jаvrаqi-yo`qimsiz gaplarni ko`p gapiradigan
mаg‘rib-kun botish tomon
nоtоb-orasi ochilgan
39-DARS SODDA KESIM VA MURAKKAB KESIM39-dars
SODDA KESIM VA MURAKKAB KESIM
66-topshiriq. Gaplarni ko‘chiring.
Kesimlarini aniqlab, ikki guruhga ajrating:
1) bir so‘z bilan ifodalangan kesimlar;
2) birdan ortiq so‘zdan iborat kesimlar.
1.
Haqiqat shunchalar achchiqki, odatda, ziravor sifatida
xizmat qiladi. (V
ladislav G jechik) 2. Yolg‘on yondirar, haqiqat qondirar. (Maqol) 3. Rostlik —
do‘stlik, yolg‘onchilik — ko‘rgulik. (Maqol) 4. Yolg‘on ko‘pincha
ikkiyuzlamachilikdan emas, befarqlikdan kelib chiqadi.
(Andre Morua) 5. Ishda to‘g‘rilik
birovning nafsiga, moliga xiyonat qilmaslik,
so‘zda to‘g‘rilik har vaqt rost so‘zlamak- likdur. (A .A vloniy) 6. H aqiqatdan
qo‘rqqan odam yolg‘onning panasiga berkinadi. ( 0 ‘.Hoshimov)
Bilib oling
Kesimlar tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: sodda kesim va murakkab kesim. Bir
so‘z bilan ifodalangan kesim sodda kesimdir: Paxta va tilladan yurt bezanadi. Rost
gapir. ( 0 ‘.Hoshimov). Haqiqat achchiq.
Birdan ortiq so‘zdan iborat kesim murakkab kesim deyiladi: 1. 0 ‘zbekiston —
k e la ja g i bu yu k davlat.2.
Sadafdan inju, ilondan zahar hosil bo‘ldug‘i kabi
rostlikdanfoyda, xiyonatdan zarar hosil bo‘lur. (A.Avloniy 3.To‘y
bahor kelganda.
4.Hamma gap
– mening yo‘qligimda.
Yordamchi so‘zlar (ko‘makchi fe’l, bog‘lama, nisbiy so‘z va b.lar) ham murakkab
kesimni shakllantiradi
67-topshiriq. Ilmiy ma’lumotni quyidagi sxemaga joylashtiring.
KESIM
SODDA
Keldi
MURAKKAB Aytib qo`ydi
93-mashq. Berilgan sodda kesimli gaplarni murakkab kesimli, murakkab kesimli
Do'stlaringiz bilan baham: 
