821- guruh talabasi Azizbek Aʼzamjonov


Download 184.5 Kb.
Sana02.02.2023
Hajmi184.5 Kb.
#1147683
Bog'liq
Azizbek fizyalogiya darslik

821- guruh talabasi Azizbek Aʼzamjonov

  • Ogʻiz boʻshligʻida va meʼdada ovqat hazim boʼlishi

Leshli - Krasnogorskiy kapsulasi yordamida soʼlak yig‘ish. l-kapsulaning tashqi kamerasidan havoni so ‘rib olish naychasi; 2- ichki kameradan so ‘lak ajratuvchi naycha.

  • So'lakning tarkibi va xossalari. O g‘iz
  • bo‘shlig‘idagi solak aralash harakterga ega. Uning
  • FH 6,8-7,4 ga teng. Odamlarda bir sutkada 0,5-21 so‘ lak ajraladi. Soʼlak 99% suv va 1 %quruq moddalardan iborat. Quruq qismi organik va anorganik m oddalardan iborat. Anorganik moddalar-xlorid bikarbonatlar, sulfatlar, fosfatlar anionlardan va natriy, kaliy, kalsiy, magniy kationlaridan, hamda ternir, mis, nikel va boshqa mikroelementlardan tashkil topgan. Soʻlak tarkibidagi organik moddalar asosan oqsillardan iborat.

O g‘iz bo‘shlig‘iga uch juft katta so'lak
bezlarining: quloq oldi,jag‘ osti, til osti va tilning yuzasida, tanglay va lunj shilliq
qavatidajoylashgan ko‘p mayda soak bezlarining chiqaruv yollari ochilgan

So ‘lakning vazifalari. Soʼlak bir necha vazifalami bajaradi

Ekskretor vazi/asi- modda almashinuvida hosil bo‘lgan ba’zi metabolitlar so‘lak tarkibida chiqariladi, bularga siydik kislotasi, mochevinalar kiradi. Shuningdek, ayrim dorivor moddalar (xinin, strixnin) va organizmga tashqaridan tushgan Moddalaming ayrimlari (simob tuzlari, alkogol) so‘lak tarkibida ajraladi.

  • Hazmga oidvazifalari-oz\q moddalami namlaydi, shilimshiq (mutsin) moddalarqismlarini biriktirib ovqat luqmasini hosil qiladi, yutilishini osonlashtiradi, tarkibidagi fermentlar ta’sirida oziq moddalar gidrolizi boshlanadi
  • Troßk vazifasi- soʼlak tarkibidagi kaliy, fosfor, ruxlar tish emalini shakllanishi uchun sarflanadi
  • Himoya vazifasi-so‘lak tarkibida lizotsim saqlanganligi tufayli bakteriotsid xossasiga ega. Mutsin kislota va ishqorlami neytrallash xossasiga ega. Soʻlak tarkibida miqdorda im m u n o g lo b u lin lar bo ‘lib, ular pato g en mikroorganizmlardan himoya qiladi. Soʼlak tarkibida qon ivishi tizimigaoid moddalar aniqlangan, bularga mahalliy gemostazni ta’minlovchi qon ivish faktorlari: qonivishiga qarshi faktorlar va fibrinolitik va fibrin stabillovchi faollikka ega moddalaming borligi

So’lak ajralishining boshqarilishi.

  • Oziq m oddalar og‘iz bo‘shlig‘i shilliq qavatidagi mexano-, termo- va xemoretseptorlarga ta’sir qiladi. Bu retseptorlardan qo‘zg‘alish til (uch shoxli nerv tolasi) va til halqum nervlari, nog‘ora tolasi (yuz nervi tolasi) va hiqildoqning yuqoridagi nervlari (adashgan nerv tolasi) orqali uzunchoq miyadagi soʻlak ajratish markaziga boradi.

Solak aralish faoliyatini buzulishi

  • Shartli va shartsiz reflekslar so`lak bezlari faoliyatini tormozlaydi ham.
  • Og‘riq, hayajonlanish, suvsirash so`lak ajralishini kamaytiradi

M e’da shirasi tarkibi vaxossalari.

  • Katta yoshli odamlarda bir sutka davomida
  • 2-2,51 miqdorda me’da shirasi ajraladi. M e’da shirasi kislotali muhitga (PH 1,5-1,8)
  • ega. Uning tarkibi 99% suv va 1 % quruq organik va anorganik moddalardan iborat.

Oshqozondagi ferment Va moddalar

  • Pepsinlar nofaol (sust) pepsinogen holatida ajraladiva xlorid kislota ta’sirida faollashadi. PH 1,5-2,0 boʻlganda ulaming proteolitik faolligi optimal boʻladi, oqsillami albumoz va pentonlargacha parchalaydilar.
  • Me’da shirasida preteolitik boʻlmagan fermentlar ham m avjud. Bularga faqat emulsiyalangan yogʻlarni parchalovchi lipaza kiradi.
  • M e’da shirasida bakteriotsit ta’sirga ega bo‘lgan lizotsim –moddasi bor.
  • Shira tirkibidagi mutsin saqlovchi shilimshiq modda me’daning shilliq qavatini mexanik va kimyoviy ta’sirlardan himoya qiladi.

Mavzuga oid savollar

Soʼlak yig‘ish usulini kim boshlab berdi va u kapsula nechta qisimdan iborat.

Soʼlak tarkibi haqida gapirib bering.

Soʻlak bezlari naylari asosan qayerlarga ochiladi.

Solakni himoya vazifasini tushuntirib bering

Solakni Ekskretor vazifasini tushuntirib bering

Soʻlakni hazimga oid vazifalarni tushuntirib bering

Soʻlani tropik vazifasini tushuntirib bering

  • Soʻlak ajralishini boshqarilishini tushuntirib bering
  • Soʼlak ajralishini buzilishini tushuntirib bering.
  • Meda shirasi tarkibi va hossalari
  • Oshqazondagi qanday fermentlarni bilasiz va uning ahamiyati
  • Oshqazonda qanday faydali moddalarni bilasiz

Download 184.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling