9. Foydalanilgan adabiyotlar

Funksiya prosedurasining dasturdagi orni va
uning yozilishi.
Agar dasturning bir nechta joyida bir hil funksional boglanishli hisob algoritmi uchrasa,bunday dasturni ihchamlashtrish maqsadida bu boglanishni bir marotaba yozib,unga istalgancha murojat qilish mumkin.
Funksional boglanishli algoritmni algoritmni aniqlaydigan prosedura funksiya prosedurasi deb ataladi.
Funksiya prosedurasini dasturda yozilish sintaksisi quyidagi ketma ketlikni tashkil etadi.
::=;.
::FUNCTION:.
Funksiya prosedurasinig operator prosedurasidan farqi hususiyatlari quyidagilardan iborat:
1.Funksiya prosedurasining yozilishi FUNCTION sozi bilan boshlandi.
2.Funksiya prosedurasini sarlavhasida funksiya natijasining toifasi korsatilishi lozim.
3.Funksiya prosedurasining tanasini ichida hech bolmaganda chap tarafida funksiyaning nomi ishlatilgan bitta ozlashtirish operatori bolishi shart.
Paskal algoritmik tilida fayl tushunchasi.
Fayl ozi nima .MS DOS tizimida bu tushuncha kiritilgan edi va «fayl»deb hotiraning nomlangan sohasiga aytiladi.Faylda turli malumotlar saqlanadi.
Har bir fayl bilan fayl korsatkichi degan tushuncha biriktirilgan.Fayl bir nechta elementlardan iborat bolib,faqat faylning korsatkichi korsatayotgan malumotga foydalanuvchi murojat qilishi mumkin.Demak, fizik jihatdan biz faqat ketma ket fayllarga egamiz.Yani biz oldin birinchi,keyin ikkinchi,uchinchi va hakozo malumotlarni oqishimiz mumkin.Fayl oz nomiga ega.
Masalan,
d:tp\myfile.dat
Paskal tili dasturiy vositalar erdamida,yani dasturda ham fayllar tashkil qilish va undagi malumotlarni qayta ishlash mumkin.
Shu kunga qadar biz Paskal dasturiy tilida bir nechta ozgaruvchilarning toifalari bilan ishlab keldik.Bular skalyar,oddiy va murakkab tarkiblashgan toifalardir.BU toifadagi malumotlar masalalarni echishda boshlangiz malumotlar klaviaturadan operativ hotiraga kiritiladi va natija ekranga chiqadi.Ulardan boshqa dasturda foydalanib bolmaydi,chunki ular tizimidan chiqilgandan song hech qaerda saqlanmaydi.Bu malumotlarni hotirada saqlash ucun Paskal tilida malumotlarning faylli toifasi belgilangan.Fayl toifasi bilan ishlashda malum tushunchalarni ozlashtirish talab qilinadi.
Birinchidan fayllar toifasi nega va qachon qollaniladi? Maqsad nima? Zaruriyat nimadan kelib chiqyapti?
Ikkinchis boshqa toifalardan nega katta farqi bor?
Bu savollarga faqat foydalanuvchunig nuqtai nazaridan qaragan holda javob bera olamiz:
1.Juda kop ozgaruvchilardan foydalanganda har doim klaviaturadan kiritishda malum noqulayliklarga duch kelamiz (bunga katta massivlar misol bola oladi).
2.Shunday masalar ucheaydiki oldindan kattaliklarning qiymatlar soni nomalum boladi (masalan natijalar),bu kattaliklarni faylga yozish maqsadga muvofiq.
3.Hech qanday toifalar yashqi qurilmalarga murojat qilib, ular bilan ishlashga imkon yaratmaydi(dasturiy til muhitida).
Va nihoyat boshqa toifalardan fayl toifasi farqliligi shundaki ,u boshqa toifalar tarkibiga kira olmaydi.

2.Foayllarning turlari .Fayllar uchun moljallangan umumiy prosedura va funksiyalar

Faylda saqlanayotgan malumotlar toifasiga kora Paskal algoritmik
1)toifalshmagan;
2)toifalshgan;
3)matnli.tilida fayllar quyidagi toifalarga bolinadi:

Birinchidan, fayllar toifasi nega va qachon qolaniladi? Maqsad nima? Zaruriyat nimadan kelib chiqayapti?

Ikkinchisi boshqa toifalardan nega kata farqi bor?
Bu savvollarga faqat foydalanuvchining nuqtai-nazaridan qaragan xolda javob bera olamiz:
1.Juda ko’p o’zgaruvchilardan foydalanganda xar doim klaviaturadan kiritishda ma’lum noqulayliklarga duchy kelamiz (bunga katta massivlar misol bo’la oladi).
2.Shunday masalalar uchraydiki, oldindan kattaliklarning qiymatlarsoni noma’lum bo’ladi (masalan natijalar), bu kattaliklarni faylaga yozish maqsadga muvofiq.
3.Xech qanday toifalar tashqi qurilmalarga murojat qilib, ular bilan ishlashga imkon yaratmaydi (dasturiy til muxitida).
Va nixoyat boshqa toifalardan fayl toifasi farqliligi shundaki< u boshqa toifalar tarkibiga kira olmaydi.
Masalan,
Var st:record n:integer;fio:string end:adr:array(1…15)of char; pr: 1930..1975;
Bu toifalar ichida fayl toifasini ishlatish mumkin emas.

2.