9-ma’ruza: Eksperiment tadqiqot natijalariga ishlov berish

---

9-ma’ruza:
Eksperiment tadqiqot natijalariga ishlov berish. 
Reja 
1. 
O‘lchashlar natijalarini grafik tasvirlash usullari. 
2. 
Nazariy-eksperimental tadqiqotlar natijalarini tahlil qilish 
3. 
Hisoblash eksperimenti 
9.1. O‘lchashlar natijalarini grafik tasvirlash usullari. 
Grafik tasvir eksperiment natijalari haqida ko‘rgazmali tasavvur beradi, 
tadqiq etilayotgan jarayon fizik mohiyatini yaxshiroq tushunishga imkon yaratadi, 
funksional bog‘liqlik tavsifini aniqlaydi va unga nisbatan minimum yoki maksimum 
belgilaydi. 
O‘lchash (yoki kuzatish) natijalarini grafik tasvirlash uchun ko‘pgina koordinatalar 
to‘g‘ri burchakli sistemasidan foydalaniladi. X o‘q bo‘ylab faktor qiymatlari 
x
1
, x
2
,..., 
x
n
, 
Y o‘q bo‘ylab esa unga mos jarayon chiqish parametri chiqish qiymatlari 
u
1
,...,u
2
,...,u
n
(4.01- rasm) qo‘yiladi. 
Agar 
x
1
,u
1
; x
2
,u
2
,..., x
n
,u
n
nuqtalar kesmalar bilan birlashtirilsa, bunda siniq 
egrii 1 hosil bo‘ladi, u eksperiment ma’lumotlari bo‘yicha uqƒ(x) funksiya o‘zgarishini 
tavsiflaydi. Bu siniq egrini barcha eksperiment nuqtalari yaqinidan o‘tuvchi bir 
tekisdagi egri approkslaydi. 
Ba’zan 1...2 grafada nuqtalar egridan keskin uzoqlashadi. Bu holda avval 
hodisaning fizik mohiyati tahlil qilinadi. Agar uqƒ(x) funksiyasining bunday keskin 
sakrashi uchun asos bo‘lmasa, bunda chetga chiqishni qo‘pol xato yoki adashish 
deyish mumkin. 
uqƒ(x) eksperimental funksiyasi grafik tasviriga koordinata to‘rini tanlash jiddiy 
ta’sir etadi. Ular bir tekis yoki bir tekismas bo‘lishi mumkin. Bir tekis koordinata to‘rlari 
ordinata va abssissalari bir tekis shkalaga ega. 

---