9-ma’ruza. Vizual muhitning ma’lumotlar bazasiga ulanish jarayonlarini dasturlash

12.10-rasm. SQL operatorlari yoki saqlangan protseduralar bilan ishlashni tanlash 
oynasi 
 
12.11-rasm. SQL operatorlari bilan ishlash 
Biz o'zimiz SELECT bayonotini yozishimiz mumkin, bu esa Mualliflar jadvalidan 
ma'lumotlarni tanlashi kerak. Lekin biz tugmachadan foydalanamiz Query Builder (so'rovlar 
quruvchi), u SELECT operatorining konstruktsiyasini tanlash uchun oynani ochadi (12.12-rasm). 

---

Ushbu misolda biz Mualliflar jadvali bilan ishlaymiz, shuning uchun 12.12-rasmda 
ko'rsatilgan variantni tanlaymiz va Add(“Qo’shish”) tugmasini bosing. 
12.12-rasm. SELECT operatorini qurish 
Biz Close (“Yopish”) tugmasini bosamiz, oyna yopiladi va biz 12.13-rasmda ko'rsatilgan 
oynani ko'ramiz. 
Endi biz "Mualliflar" oynasi jadvalidagi ma'lumotlar bazasi jadvalidan tanlanadigan 
maydonlarni belgilashimiz va so'ngra "So'rovni bajarish" tugmasini bosish orqali belgilangan 
maydonlar asosida yaratilgan SELECT operatorining to'g'riligini tekshirishimiz mumkin. Ushbu 
harakatlarning natijasi 12.14-rasmda ko'rsatilgan. 
Rasmdan ko'rinib turibdiki, ma'lumotlar bazasi bilan aloqa to'g'ri qurilgan va ma'lumotlar 
olinmoqda. OK tugmasini bosing va 12.15-rasmda ko'rsatilgan oynaga o'ting. 
Keyingi tugmasini bosing, biz 12.16-rasmda ko'rsatilgan oynaga o'tamiz. 
Finish tugmasini bosing, biz forma bilan oynaga qaytamiz: adapterning konfiguratsiyasi 
(konfiguratsiyasi) tugallandi. Endi u jadvalni ma'lumotlar bazasidan olishi va uni saqlashi 
mumkin. 
Endi dataSet komponenti bilan shug'ullanamiz. Komponentning xossalarini ochamiz 
(12.17-rasm). 
Keling, Tables(“Jadvallar”) xossasiga e'tibor qarataylik. Xossa nomining o'ng tomonida 
ushbu xossaning maydoni joylashgan bo'lib, u Collection (to'plam) deyiladi. Ya'ni, bu ko'plab 
jadvallar bo'lishi mumkinligini anglatadi. Nega? Ma'lumotlar bazasida bitta jadval emas, balki ko'p 
bo'lishi mumkin. Ammo biz ushbu xususiyatdan foydalangan holda faqat bitta jadvalni o'rnatamiz 
(quramiz): tuzilishi "Mualliflar" jadvaliga tuzilishi mos keladigan jadval. 
Biz ko'rib chiqilayotgan xossa maydonidagi ko’p nuqta tugmani bosamiz (avval siz 
xususiyatni bosishingiz kerak - uni belgilang; keyin ko’p nuqta tugma paydo bo'ladi). Bo'sh dialog 
oynasi ochiladi. Unda Add (“Qo'shish”) tugmasi bosiladi: oynaning chap maydoniga Table1 qatori 
qo'shiladi va oynaning o'ng maydonida 1-jadvalning xossalari paydo bo'lib, yaratilayotgan 
obyektni aniqlaydi (12.18-rasm). 
Bizni hozir qiziqtirgan xossalardan yana biri bu Columns xossasidir. Ilgari biz jadvalning 
mohiyatini belgilaydigan ustunlar ekanligini ko'rib chiqdik. Ushbu xossa uchun maydonni bosing. 

---

Xuddi shu joyda, maydonda ko’p nuqta tugma paydo bo'ladi. Keling, ushbu tugmani bosamiz. 
Kelajakdagi shakl ustunlarini shakllantirish uchun dialog oynasi ochiladi. Oyna jadvallarni 
belgilash bilan bir xil. Qo'shish tugmasi bilan oynaning chap tomoniga oltita element qo'shing. 
O'ng tomonda Caption (ustun nomi), Data type (ustundagi ma'lumotlar turi) va Unique (noyob) 
xususiyatlarga e'tibor bering (jadvalning bir qatoridan ikkinchisiga o'tishda ushbu sohadagi 
elementlarning o'ziga xosligi o'rnatiladi, aniqrog'i, takrorlanmaslik). Agar siz ushbu xususiyatni 
True deb o'rnatsangiz, unda bunday maydon jadvalning asosiy elementi sifatida olinishi mumkin. 
Bizning Mualliflar jadvalimizdagi barcha maydonlar string tipiga ega bo'lib, bu Data Type 
xususiyatining standart turi bilan bir xil. Lekin birinchi maydon kalit bo'lishi kerak, chunki biz 
"Mualliflar" jadvaliga o'xshash tuzilishga ega jadval qurmoqdamiz. Shuning uchun, Column1 
nomli ustun ma'lumotlar turini int64 (ikkilik butun son) ga o'zgartirishi va Unique=true 
xususiyatini o'rnatishi kerak. Hozircha predmet soha tomonidan shakllantirilgan nomlarni 
qoldiramiz (soddalik uchun). Shuning uchun jadvalning shakllanishi tugallangan deb hisoblanishi 
mumkin. Uning ko'rinishi 12.19-rasmda ko'rsatilgan. 
12.13-rasm. Tanlangan ma'lumotlar bazasi jadvali asosida SELECT operatorini 
shakllantirish 

---

12.14-rasm. Yaratilgan SELECT bayonotining harakati
12.15-rasm. SELECT operatorini qurish 

---