9-mavzu. Elektron tijorat tizimlari. Reja

Elektron tijorat va elektron to’lov tizimi 
Elektron savdo- sotiqning yaratilishiga 1970 yilda AQSH da ma’lumotlarni 
kompyuter tarmoqlarida elektron ko’rinishda - EDI(Electronic Data Exchange) va 
banklar orasida pullarni elektron almashishning paydo bo’lishi asos bo’ldi. 
Internetni rivojlanishi xamma savdo- sotiq bilan shug’ullanadigan 
firmalarning hamda mijozlarning bu texnologiyaga bulgan qiziqishi tezda ortdi. 
Internet sub’ekt darajasida elektron savdo-sotiqni rivojlanishiga olib keldi. Kichik 
korxonalar va shaxslar, o’zlarining tijorat kelishuvlari va boshqa turdagi 
operatsiyalarini elektron rejimda, yaьni aniq vaqt (on-line) rejimida – pul 
almashtirish bankomatining ishlash rejimida olib borishadi. Bankomat bilan 
prossing markaz o’rtasida bo’ladigan hamma operatsiyalar va xisob raqamlar 
bo’yicha tranzaktsiyalar real vaqt birligida amalga oshiriladi. 
Elektron savdo- sotiq asosida yangi savdo- sotiq korxonalarini –elektron 
dukonlarni yaratmoqda, rakobatning kattaligi sababli ularda yangi turdagi 
xizmatlar va tovarlar paydo bo’lmoqda. 
Elektron savdo- sotiq asosiy momenti bo’lib tovarlarni Internetda aylanishi 
xisoblanadi. 
Tovarning aylanishi, uni sotishga muljallangan tuliq kompleks tadbirlar 
asosida amalga oshirilishi lozim. Ular axborotni ishlab chiqish va ishlatish, 
reklama tadbirlari va shunga o’xshash tadbirlardir. 
Tovarning Internetda aylanishining quyidagi usullari bor 

Bannerlar orqali reklama 

Offlayn reklama 

---


Qidiruv tizimlariga va kataloglarga ro’yxatga o’tish orqali reklama 
Bannerlar orqali reklama. Banner (inglizcha banner – katta xarflar bilan 
yozilgan sarlavxa) reklama beruvchining WEB-saxifasi bilan giperssilka orqali 
bog’langan aniq ko’rinishga ega rasmdir. Bannerlarning qo’yidagi o’lchovlari 
keng tarqalgan: 468x60, 400x50, 88x31.