Uskunalar (asosiy fondlar)ni ishdan chiqishi koeffitsienti. Bu ko’rsatkich
quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Kizp = I / O ,
bu yerda, K
izp
– uskunalarning ishdan chiqish koeffitsienti;
I – asosiy fondlarning ishdan chiqishi;
O – asosiy fondlarning dastlabki qiymati.
Agar yuqoridagi barcha koeffitsientlarning tarmoq miqdori teng yoki katta
bo’lsa, bunday korxona iqtisodiy qudratli va to’lov qobiliyatiga ega hisoblanadi.
9.6. Samaradorlikni oshirishning asosiy yo’nalishlari
Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida korxonalar faoliyati ishlab chiqarishning iqtisodiy
samaradorligini oshirish yo’llarini doimo qidirishni talab qiladi. Agar shunday qilinmas
ekan, korxonaning qat’iy raqobat muxitida omon qolishi qiyindir. Bu ayniqsa, kichik va
o’rta korxonalarga tegishlidir. Avval aytib o’tilganidek, ularning vujudga kelishi va
rivojlanishining barcha bosqichlarida qiyinchiliklar va hal qilinmagan muammolar juda
ko’p uchraydi.
Tadbirkor muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi uchun oddiy bozor omillari (mahsulotni
doimo yangilash, sifatini oshirish, marketing tadqiqotlari, muvaffaqiyatli raqobat va
boshqalar)dan tashqari o’z faoliyatining samaradorligiga erishishning turli-tuman yo’llaridan
foydalanishi zarur. Bular quyidagilardir:
- ilg’or texnologiya va zamonaviy uskunalardan foydalanish;
- xom ashyo va materiallarning yangi turlarini qo’llash;
- asosiy fondlardan yaxshiroq foydalanish;
- aylanma mablag’larni aylanishini jadallashtirish;
- mehnatni tashkil qilishning samarali shakllari va usullarini qo’llash;
- menejment fani va amaliyotining ilg’or yutuqlaridan foydalanish;
- mamlakatimiz va xorij firmalarining ilg’or tajribalarini tatbiq etish va boshqalar.
