9 мавзу. Педагогиканинг фан сифатида ривожланиши

• МАВЗУ 9

• Педагогика тарихи манбалари қўйидагилар:

Шарқ мутафаккирлариниг педагогика фани ривожига қўшган хиссалари

Аллома	Асар
Абу Ҳамид Ал-Ғаззолий	“Мункиз мун ал-залол”
Юсуф Хос Ҳожиб	“Қутадғу билик”
Абу Наср Форобий	"Фозил одамлар шахри"
Ахмад Югнакий	“Ҳиббатул хақойиқ” достони
Кайковуc	"Кобуснома”
Насириддин Тусий	“Ўқувчилар тарбияси ҳақида”
Жалолиддин Давоний	“Аҳлоқи Жалолий”
Алишер Навоий	“Хамса”

• Шарқ алломалари адолатли жамият орзусида энг аввало инсонни, шахсни етуклик даражасини, унинг дунёқараши ва оламга муносабати масаласини кўтарганлар. Улар адолатли жамиятда мукаммал, фозил, идеал шахсларнинг алохида ўрнини таъкидлаганлар ва буни аҳлоққа боғлаганлар. Жумладан:

• Ўзбекистонда миллий педагогиканинг яратилиши

• Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида»ги қонунида “таълим давлатимиз ижтимоий тараққиёти сохасида устувор”, - деб эълон қилиниши “Педагогика” фани зиммасига жуда катта масъулиятли улуғвор вазифаларни юклади. Жуда бой илмий, маънавий, маданий, диний меросимизни қайта тикланиши уларни замон рухи талаби билан шуйғунлаштириб фақат шахсий, миллий манфаат касб этилиб қолмасдан умумжахон маънавий, ижтимоий-иқтисодий тараққиётга улкан ҳисса бўлиб қўшилмоқда.

• Шу сабабли тарбия жараёнини ижтимоий хаётнинг ажралмас қисми, деб қараш лозим, чунки тарбиявий ишларни олиб бормасдан туриб жамиятни, унинг ривожланишини тасаввур қилиш қийин.

• Мутафаккир А.Авлоний таъкидлаганидек, “Тарбия биз учун ё хаёт, ё мамот; ё нажот, ё халокат; ё саодат, ё фалокат масаласидир”.

Глоссарий

• Талим - махсус таййорланган кишилар рахбарлигида ўтказиладиган , ўқувчиларини ,билим ва малакалар билан қуроллантирадиган ,билим қобилиятларини ўстирадиган ,уларни дунеқарашини таркиб топтирадиган жараендир.
• тарбия - маънавий манбалар ва ҳозирги замон талаблари ва эҳтиёжларини назарда тутган ҳолда,ўқитувчининг ўқувчи билан аниқ бир мақсадга қаратилган ўзаро амалий ва назарий мулоқотидир.
• Педагогика атамаси грекча “пайдогогос” - “бола етакловчи” деган маънони билдирувчи сўзидан келиб чиққан
• Педагогиканинг назарий вазифаси- илғор ва янги педагогик тажрибаларни ўрганиш.
• Педагогика фани - махсус институтларда (оила, таълим ва тарбия, маданият муассасалари) мақсадга мувофиқ ташкил этиладиган реал, яхлит педа­гогик жараён.
• Педагогик жараён - таълим масалалари, унинг тараққиётини хал қи­лишга қаратилган, махсус ташкил этилган педагог ва тарбияланувчиларнинг мақсадли ўзаро муносабатлари.
• Ўқитиш - таълим олувчининг билиш фаолиятини бошқаришга қаратил­ган ўқитувчининг фаолияти.
• Дарс- маълум мақсад асосида , белгиланган вақтда алохида, бир хил ёшдаги ўқувчилар, ёшлар билан ўқитувчи рахбарлигида олиб бориладиган таълим жараёни.

• Адабиётлар рўйҳати

• Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида»ги қонуниТошкент, Шарқ нашриёт-матбаа концерни, 1997.
• Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Т: Узбекистон», 1992 й.
• Каримов И.А. Баркамол авлод орзуси. Т.: «Узбекистон» 1999. 8-30, 49-85 бетлар.
• Ўзбекистон Республикаси Кадрлар тайёрлаш миллий Дастури. Тошкент, «Ўзбекистон», 1999.
• Каримов И.А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ. Тошкент, «Ўзбекистон», 1998.
• Педагогика. Мунавваров. Т.Узбекистон 1996 й.