9-мавзу: ТЎҚимачилик ипларининг кўндаланг кесимида толаларнинг секториал тақсимланиши баҳолаш усуллари

9-МАВЗУ: ТЎҚИМАЧИЛИК ИПЛАРИНИНГ КЎНДАЛАНГ КЕСИМИДА ТОЛАЛАРНИНГ СЕКТОРИАЛ ТАҚСИМЛАНИШИ БАҲОЛАШ УСУЛЛАРИ

Маъруза мавзусининг режаси:

а) А.Г.Севостьянов усули; б) секториал нотекисликни аниқлаш усули; в) кесимлараро секториал нотекисликнинг хусусиятлари; г) сифатни аралаш баҳолаш услуби.

Турли жинсли толалар аралашишининг самарадорлиги ипларнинг ҳар бир кесимида толаларнинг бир текис жойлашишида ва ипларнинг турли кўндаланг кесимларида турли таркибларнинг (ташкил этувчилар) бир хил жойлашишида акс этади.

Тўқимачилик ип кўндаланг кесимининг фақат радиал йўналишида толалар тақсимланишининг самарадорлигини баҳолаш етарли эмас. Шунинг учун ипнинг кўндаланг кесими бўйича толаларнинг секториал тақсимланишининг бир текисдалигини баҳолаш учун кўрсаткич киритилади.

Кўрсатилган усуллар ичида А.Г. Севастъянов усули муҳимроқдир.

А.Г. Севастъянов усули. А.Г. Севастъянов секториал нотекисликни аниқлаш учун ҳар қандай тўқимачилик ип кўндаланг кесими тасвирини 12 секторга бўлишни таклиф этди, бундан ҳар бир сектор шу кесимнинг оғирлик марказида жойлашган. Бу секторларда ҳар бир таркибли толалар сони саналади. Натижада, аралашмадаги таркиблар сонига қараб икки, уч ва ундан кўп қаторлар ҳосил бўлади. Ҳар бир қаторда 12 та қиймат ҳосил бўлади. Сўнгра ҳар бир қатор учун унинг статистик кўрсаткичлари ҳисобланади: ўртача квадратик оғиш ² ва ип кўндаланг кесими секторлари бўйича таркиб толалари жойлашишининг квадратик нотекислиги, яъни -биринчи таркиб учун; -иккинчи таркиб учун; - мувофиқ равишда k таркиб учун (20-расм).

20-расм. А.Г.Севастъянов усули.

1, 12-ип кесимидаги секторнинг тартиб рақами.
Агар п- тўқимачилик ип кесимлари текширилган бўлса, унда таркиб бўйича тақсимланишининг умумий нотекислиги қуйидагича бўлади.