9-variant inflyatsiyaning mohiyati va hisoblanish usullari

9-VARIANT
1. Inflyatsiyaning mohiyati va hisoblanish usullari.
2. Iqtisodiyotda uzoq muddatli davrdagi AS egri chizig‘i quyidagicha berilgan Y = 3000, qisqa muddatli davrdagi AS egri chizig‘i esa P = 1,0 darajada joylashgan. AD egri chizig‘ining tenglamasi quyidagicha Y = 3,0 M/P. Pul taklifi (M) 1000 teng. Narx shoki natijasida qisqa muddatli AS egri chizig‘i P = 1,5 darajasigacha, uzoq muddatli AS egri chizig‘i esa Y = 2500 darajasigacha surilgan. AD egri chizig‘i o‘zgarmagan. qisqa va uzoq muddatli davrlarda yangi muvozanatli Y va P qiymatlarini aniqlang.
3. Investitsiyalar (I) 50 sh.b.ni, davlat xarajatlari (G) – 200, sof eksport (Xn) – 70, avtonom iste’mol xarajatlari (S) – 100 sh.b.ni, jamg‘armaga chegaralangan moyillik (MRS) – 0,25 ni tashkil etsa, YaIMning muvozantli darjasini aniqlang.
Javoblar
1. Inflatsiya, umumiy sanoqda pul miqdorining o'sishi va to'lovlar darajasining o'sishi natijasida to'g'risida yuzaga keladigan umumiy narxlarning o'sishi hisoblanadi. Inflatsiya, moliyaviy siyosatning o'ziga xos qurilmalari va boshqa sabablarga ko'ra yuzaga kelishi mumkin.
Inflatsiyani hisoblash uchun bir nechta usullar mavjuddir, shu jumladan:
1. Narx indeksi: Narx indeksi, bir nechta mahsulotlar va xizmatlar narxlari bo'yicha umumiy narx o'zgarishlarini ko'rsatadigan statistik ko'rsatkichdir.
2. Narxlarni o'zgartirish darajasi: Bu usulda, bir nechta mahsulot yoki xizmatning narxi o'zgarishi ko'rsatiladi.
3. Pul miqdorining o'sishi: Bu usulda, pul miqdorining o'sish darajasi hisoblanadi va inflatsiya bilan bog'liq bo'lgan umumiy narx o'zgarishlarini ko'rsatadi.
4. Pulsiz narx indeksi: Bu usulda, pul miqdori o'zgarishlaridan tashqari, mahsulotlar va xizmatlar narxlari o'zgarishlarini ko'rsatadi.
Inflatsiya hisoblash usullari mamlakatdan mamlakatga farqli o'zgarishlar ko'rsatishi mumkin, shuning uchun har bir mamlakat o'ziga xos inflatsiya hisoblash usullarini qo'llaydi.
Inflyatsiya - bu tovarlar va xizmatlar baholarining o’sishi natijasida muomaladagi pul massasining ko’payishi va shuning natijasida pulning qadrsizlanishidir.
Inflyatsiyani hisoblash usullari. Hozirgi vaqtda inflyatsiya tabiatini o`rganishda iqtisodchi olimlar uning monetar sabablarini, ya`ni tovar masasiga nisbatan pul massasining xajmini o`zgarishini asosi qilib ko`rsatadilar. Inflyatsiya bilan olib boriladigan faoliyatdauning darajasini o`lash uchun dastak lozim bo`ladi. Ushbu dastak bo`lib baholar indeksi hisoblanadi. Baholar indeksi joriy umumiy iste`mol narxlarining bazis davridan narxlarga nisbatan o`sishi (pasayishi) bilan aniqlanadi. Ushbu indeksni aniqlashda mamlakat fuqorolarining iste`mol savatiga kiritilgan mahsulotlar v xizmatlarning chakana narxlaridan foydalanadilar. Ushbu formula quyidagicha hisoblanadi:
PKt
IPTs = ------------ x 100 %
PKb
Bu erda: IPTs – iste`mol narxlarining indeksi;
PKt - iste`mol savatining joriy narxi;
Pkb - iste`mol savatining bazis narxi.
Inflyatsiya darajasining o`sishini bir bahosini o`sishi bilan aniqlash mumkin. Masalan 1 litr benzinning bazis davridagi narxi 500 so`m bo`lgan va uning joriy davrdagi narxi 585 so`mga teng. Demak, biz kuzatgan davr ichida 1 litr benzinning narxi 117 % ga ortgan.
585 so`m
1 litr benzin = --------------- x 100 % = 117 %
500 so`m


3. S=-a+(1-b)xYd
-100+0.25xYd=0
Yd=400
C=a+bxYd
C=100+0.75x400=400
Y=C+I+G+Xn
YaIM=400+50+200+70=720