93/2-guruh Tekshirdi: misirov k. Bajardi: Narzullayev J. Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандарти

Ижарачи қуйидагиларга нисбатан 22–49-бандлар талабларини қўлламаслиги мумкин:
(a) қисқа муддатли ижара; ва
(б) паст қийматли таянч актив бўйича ижара (Б3–Б8-бандларда тавсифланганидек).
Ижарачи қисқа муддатли ижарага ёхуд паст қийматли таянч актив бўйича ижарага нисбатан 22–49-бандлар талабларини қўлламаслик тўғрисида қарор қабул қилса, ижарачи бундай ижара бўйича ижара тўловларини чизиқли усул билан ёхуд бошқа тизимли ёндашувни қўллаган ҳолда ижара муддати давомида харажат сифатида тан олиши лозим. Агар бошқа тизимли ёндашув ижарачининг наф олиш тузилмасини яхшироқ акс эттирса, ижарачи бундай ёндашувни қўллаши лозим.

Ижарани аниқлаш (Б9–Б33-бандлар)
Ташкилот шартноманинг ўзи ёки унинг алоҳида компоненти ижара шартномаси ҳисобланишини ижара муносабатлари бошланиш санасида баҳолаши лозим. Мазкур шартнома бўйича идентификацияланган активдан муайян давр мобайнида фойдаланишни назорат қилиш ҳуқуқи товон эвазига берилса, шартноманинг ўзи ёки унинг алоҳида компоненти ижара шартномаси ҳисобланади. Б9–Б31-бандлар шартноманинг ўзи ёки унинг алоҳида компоненти ижара шартномаси ҳисобланишини баҳолаш бўйича кўрсатмалардан иборат

Шартнома компонентларини ажратиш

Шартноманинг ўзи ёки алоҳида компоненти ижара шартномаси ҳисобланган шартномага нисбатан ташкилот шартнома доирасида ижаранинг ҳар бир компонентини ижара ҳисобланмайдиган шартнома компонентларидан алоҳида ижара сифатида ҳисобга олиши лозим, ташкилот 15-банддаги амалий жиҳатдан соддалаштиришлар қўлланадиган ҳоллар бундан мустасно. Б32–Б33-бандлар шартнома компонентларини ажратиш бўйича кўрсатмалардан иборат.

Ижарачи

• 13 Ижара компонентини ва ижара ҳисобланадиган ёки ҳисобланмайдиган бир ёки бир нечта қўшимча компонентларни ўз ичига олган шартномага нисбатан ижарачи шартномада назарда тутилган товонни ижара компонентининг алоҳида нисбий нархи ва ижара ҳисобланмаган компонентларнинг алоҳида нархлари жамланмаси асосида ижаранинг ҳар бир компонентига тақсимлаши лозим.

• 14 Ижара ҳисобланадиган ва ҳисобланмайдиган компонентларнинг алоҳида нисбий нархи ижарага берувчи ёки ўхшаш етказиб берувчи бундай компонентга ёки ўхшаш компонентга алоҳида тарзда ташкилотдан талаб қилиши мумкин бўлган нарх асосида аниқланиши лозим. Агар кузатиладиган алоҳида нарх тўғрисидаги маълумот фойдаланиш учун мавжуд бўлмаса, ижарачи алоҳида нархни мавжуд маълумотлардан максимал фойдаланиб баҳолаши лозим.

• 15 Амалий жиҳатдан соддалаштириш мақсадида ижарачи ижара ҳисобланмайдиган компонентларни ижара ҳисобланадиган компонентлардан ажратмаслик (айрим турдаги таянч активлар учун) ва бунинг ўрнига ижаранинг ҳар бир компонентини ва ижара ҳисобланмайдиган тегишли компонентларни ижаранинг ягона компоненти сифатида ҳисобга олиш тўғрисида қарор қабул қилиши мумкин. Ижарачи бундай амалий жиҳатдан соддалаштиришларни 9-сон МҲХС “Молиявий инструментлар”нинг 4.3.3-банди мезонларига жавоб берадиган ўрнатилган бириктирилган деривативларга нисбатан қўлламаслиги лозим.