A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

7.3.18. «Tarixi Shohruhiy»
«Tarixi Shohruhiy* («Shohruh (bek) tarixi*) nom li asar muallifi XIX 
asrd a yashab o 'tg a n fa rg 'o n a lik tarix c h i olim N iyoz M u h am m ad
X o'qandiydir. U taxm inan 1803-yili Q o 'q o n d a yirik harbiy xizm atchi 
oilasida tug'ilgan, Xudoyorxon qo'shinida lashkamavis, ya’ni harbiy kotib 
lavozim ida xizm at qilgan, 60-yillar boshlarida iste’foga chiqib, ilmiy 
faoliyat bilan m ashg'ul bo'lgan.
Niyoz M uham m ad keng m a’lum otli kishi bo'lib, «Niyoziy* taxallusi 
bilan sh e’riar ham yozgan. Lekin, yirik tarixiy asari «Tarixi Shohruhiy* 
bilan k o'proq m ashhur. Bu asar Q o 'q o n xonligining 1709-1876-yillar 
orasidagi tarixi to 'g 'risid a m ukam m al m a ’lum ot berib, un d a ushbu 
x o n lik k a q a ra m b o 'lg a n b o s h q a T o s h k e n t, h ozirg i Q irg 'iz is to n , 
Q ozog'istonning janubiy viloyatlari hududlarining ijtimoiy-siyosiy tarixi 
ham bayon etilgan. U nda Q o 'q o n xonligining Buxoro, Sharqiy Turkiston 
va boshqa m am lakatlar bilan bo'lgan iqtisodiy, siyosiy va madaniy aloqalari 
haqida ham e ’tiborga molik m a’lu m otlar keltirilgan.
«Tarixi Shohm hiy* asarining m atni N .N .P antuso v tom onidan 1885- 
yili Q ozonda chop etilgan. Ayrim parchalari V.V.Bartold, N .G .M allitskiy 
va V .A .R o m o d in ta ra fid a n rus tilig a ta rjim a q ilin g a n . Bu a sa r 
T.K.Biysem biyev tom onidan ch u q u r va atroflicha o'rganilib, 1987-yili 
m s tilida O lm a-O tada alohida kitob chop e tild i*
* U shbu m avzu B. A hm cdov asariga tayanib yoritildi.
246

---

Mavzuni mustakamlash uchun bcriladigan savollar
1. Shayboniylar davriga oid qaysi manbalami bilasiz?
2. “Abdullanoma "asari muallifi kim?
3. “Tarixi Roshidiy ” asarini kim yozgan ?
4. “Silsilat ul-salotin ” asari necha qismdan iborat?