A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

6 .1 .2 . «Hudud ul-olam »
“ H u d u d
u l-o la m ” fors tilida yozilgan (982) birinchi ju g 'ro fiy
xarakterdagi asardir. 
Kitobning to'liq nomi “ Hudud al-olam min Mashriq 
ilal 
M a g 'rib ”d ir 
(“Sharqdan G 'arbga qarab joylashgan mamlakatlarning 
ch eg aralari"). 
Asar muallifi nom a’lum. U G uznono (Afg'onistonning 
s h a rq i-s h im o liy
qismida joylashgan qadim iy viloyat) hokim laridan 
(F aru g 'in iy la r) 
biriga atab yozilgan. Kitobning yagona qo'lyozma nusxasi 
s h a rq s h u n o s
A .G .Tum anskiy (1861 — 1920) tom o n id an 1892-yilda 
B uxorodan 
topilgan.
7 ^
UdUd u**°*am ” 
m uqaddima va 59 bobdan iborat. Uning 1— 
-boblarida 
yeming tuzilishi, dengiz, orol, tog', daryo, cho'l-u biyobonlar
51

---

hamda dunyoning inson yashaydigan to'rtdan bir qismi — rub’i maskun 
va unda istiqomat qiluvchi xalqlar, rub’i maskunning mamlakat hamda 
viloyatlariga taqsimlanishi haqida umumiy mulohaza yuritiladi.
8-59-boblarida Sharqdan G ‘arbga qarab joylashgan mamlakatlar, 
ulaming xalqi, o'sha mamlakatlarda ishlab chiqariladigan asosiy matolar. 
ayrim o ‘rinlarda esa savdo-sotiqning umumiy ahvoli xususida so‘z boradi.
“ Hudud ul-olam ” asarida 0 ‘zbekistonning shaharlari, aholisi va 
ulaming mashg'uloti haqida qimmatli m a’lumotlami uchratamiz.
Asaming matni aynan (fotomatni) faksimilesi, kirish va zarur izohlar 
bilan birga, 1930-yili V.V.Bartold tom onidan, inglizcha taijimasi esa 
(tadqiqot va izohlar bilan birga) 1937-yili V.F.Minorskiy tomonidan 
nashr etilgan. Uning forscha matni ikki marta (M .Sotude va Sayyid 
Jaloluddin Tehroniy tomonidan) Eronda chop etilgan. 1983-yili asaming 
tojikcha nashri amalga oshirilgan.
Ushbu kitob fors tilidagi ilk tarixiy-jug‘rofiy manba sifatida juda 
qimmatli asar hisoblanadi.