A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

aniqlash va Markaziy O siyo shaharlariga olib boridigan yaqin va qulay 
yo'llam i belgilash uchun yuborildi.
Ushbu o ‘quv qo'llanm ada 1620-yildan to rus armiyasining Markaziy 
Osiyoga bostirib kirishigacha kechgan 200 yil m obaynida mamlakatimizga 
Rossiyadan kelib ketgan ba’zi elchiliklar va harbiy mutaxassislaming 
faoliyati ixcham tarzda yoritildi.
10.2. Sayyoh va elchilarning csdaliklari tavsifi
1 0 .2 .1 . «Risola»
’’R isola” nom li asam i X asm ing birinchi yarmida yashab o'tgan arab 
sayyohi va jug'rofiy fanlarbilim doni olim va yozuvchi Ahm ad ibn Fadlan 
y o zg a n . Ibn F ad lan n i 9 2 1 - 9 2 2 - y illa r i B u lg'or, y a ’ni V olga bo'yi 
p o d s h o h in in g i lt im o s ig a b in o a n , b u lg 'o r la r o r a s id a is lo m n i 
m ustahkam lash, b u lg'or p o d sh oh ligin i q o'sh n i xazar xoqonlarining 
hujumidan him oya qilish uchun qal’alar bino qilishda yordam berish 
uchun xalifa Muqtadir (9 0 8 -9 3 2 - y .) Bag'doddan yuborilgan elchi bilan 
uning kotibi vazifasida Bulg'orga yubordi. Bag'dod elchilari Bulg'orga 
H am adon, Ray, D o m g 'o n , N ishopur, Marv, Poykand, Buxoro, Xorazm, 
Ustyurt, Yoyiq (U rol) orqali bordilar.
Ibn Fadlan ana shu sayohat vaqtida ko'igan va eshitganlari haqida 
“ R iso la ” deb ataluvchi bir kitob yo zib qoldirgan. Asar 
e t n o g r a f i k
m a ’lu m otlarga b o y , unda turli xalqlar, u larning 
t u r i s h - t u r m u s h i ,
mashg'ulotlari xususida qim m atli m a’lum otlar bor.
Ib n F a d la n n in g u sh b u a sa ri X 11—X I 11 a s r la r d a n
b u y o n  
jamoatchilikning diqqat-e’tiborini tortgan, tarixchi olim lar undan 
birinchi 
manba sifatida foydalanganlar. “ Risola”ning aslidan ayrim parchalar