Yoqut
Ham aviyning “ M o'jam u l-b u ld on ” asarida saqlanib qolgan.
1923-yil1
uning qisqartirilgan tahriri qo'lyozm asi Mashhad kutubxonalarining birida
topilib, asam i yaqindan, bevosita o'rganishga yo'l ochildi.
94
Ibn Fadlan “ Risola“cining arabcha matni 1823-yili Peterburgda, Yoqut
Hamaviy asarida saqlangan parchalar asosida va 1959-yili Damashqda nashr
qilingan. Asar ms tilida (tarjimon A. P. Kovalevskiy) 1939-yilda nashr qilingan.
1 0 .2 .2 . «R isolat u l-aw al»
“ Risolat u l-a w a l” ( “ Birinchi risola”) nomli kitob muallifi Abu D ulaf
X asrda yashab o'tgan adib, sayyoh va geograf olimdir. U ning to'la M as’ar
ibn Muhalhil al-H azrajiy al-Yanbuiydir. M adinaning m ashhur hazraj
qabilasiga mansub bo'lib, asli Qizil dengizning port shahri Yanbulikdir.
Abu
D u la f
X asr boshlarida Buxoroga kelgan va shoir sifatida Nasr 11
ibn Ahmad S om on iy (taxm . 9 1 4 - 9 4 3 ) xizm atiga qabul qilingan. 942-
yili Buxorodan qaytayotgan X itoy elchilariga hamroh bo'lib, Sharqiy
Turkiston orqali X itoy poytaxtiga borgan, u yerdan H indistonga o'tgan.
M uallif Buxorodan X itoy va H indistonga qilgan safari vaqtida ko'rgan-
bilganlari haqida “ Risolat u l-a w a l” asarini yozgan.
Olim ning Ozarbayjon, Arm aniston va Eronning shaharlari va osori
atiqalari haqida “ Risolat ul-uxro” ( “ Ikkinchi risola”) asari ham Eronda
o'sha vaqtda yozilgan. Ulardan ayrim parchalar Yoqut Ham aviy hamda
Zakariya ibn M uhammad Qazviniy asarlari ichida saqlangan. Bu parchalar
nemischa tarjimasi bilan birga F.Vyustenfeld (1942) hamda K .Shlyotser
(1844) tom onidan ch op etildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
