A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

tarafida 
Husaynkuh qoyalarida ahamoniylardan Doro I, Ksereks 1 
(m ilodd an 
awalgi 486-465-yy.), Artakserks 1 (miloddan awalgi 465-424-yy.) 
hamda 
Doro II (miloddan awalgi 424—404-yy.)laming maqbaralari hamda ulaiga
120

---

it raverishda 
o ‘yib yozilgan katibalar bor. M azkur yodgorlik sosoniy 
«^Aaidalardan 
Rustam (636-yili arablar bilan bo'lgan jangda halok bo'lgan) 
fom i bilan ham bog'liq va tarixda ko'pincha Naqshi Rustam deb ataladi.
Katibalarda, ayniqsa Doro 1 surati ostiga yozilgan katibada, uning 
davlati ko'klarga ko'tarib maqtaladi, uning tarafidan bosib olingan xalqlar 
esa itoatkorlikka va halol m ehnat qilishga chaqiriladi, bo'ysunmaganlar 
va shu sababdan jazoga m ahkum etilganlaming nomlari qayd etiladi. 
Muhimi shundaki, katibada ahamoniylarga tobe bo'lgan 23 satraplik va 
xalqlarning to 'la ro 'y x ati yo zilg an . B ular orasid a p a rfiy alik la r, 
baqtriyaliklar, so'g'diyonaliklar ham da xorazmliklar ham bor.
Yodgorlik orasida m u h im larid an yana biri m ashhur B ehistun 
yozuvlaridir. Bu yozuvlar uzunligi 22 m, um um iy balandligi 7,8 m 
bo'lib, ular Shimoliy Eronda, K irm onshohdan 30 km masofada, daryo 
bo'ylab o 'tgan qadimgi karvon yo'li yoqasida, uning chap tarafida, 
Zagros nomli tik qoyaga, taxm inan 105 m etr balandlikda D oro 1 ning 
amri bilan yozilgan g'alaba yodgorligidir. Yozuv elam, bobil va qadimgi 
eron tillarida bitilgan va m iloddan awalgi 523—522-yillari Ahamoniylar 
saltanatini larzaga keltirgan G a u m a ta -5 2 2 -y il 29-sentabrda halok 
bo'lgan, Frada - m arg'iyonalik, 522-yil 10-dekabrida asirga olingan, 
Skunxa - hozirgi Qozog'iston va O 'zbekiston hududida istiqomat qilgan 
sak qabilalarining yetak ch isi kabi b o sh liq lar rahbarligidagi xalq 
harakatlari haqida hikoya qiladi.