A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

2 .3 .5 . «Suy shu»
“Suy shu” (“Suy xonadonining tarixi”) Xitoy tarixchilari jamoasi tarafidan 
yozilgan asar. Uni yozishda Vey Chjen (580—643) — Tan sulolasi davrida 
o'tgan tarixchi, imperator Chjen-Guan (626-650) davrida uning o'g'li va 
toj-u taxt vorisiga tarbiyachi bo'lgan, Yan Shi-Gu hamda Kxun In-da bilan 
birgalikda ishtirok etib, asarda Xitoyning Suy sulolasi davrida, V—VI asrlardagi 
ijtimoiy-siyosiy tarixi 85 bobda bayon etilgan. Kitobning 55 bobi 637-yili 
yozib tamomlangan. Qolgan 30 bobiga esa 20-yil vaqt ketgan.
Asarda im p eratorn ing iqtisodiy siyosati, q o 'sh in n in g tuzilishi, 
mamlakatning ahvoli, xalqning urf-odatlari haqida ma’lumotlar keltirilgan. 
Uning 83-bobida O'zbekiston va Sharqiy Turkiston haqida ham diqqatga 
sazovor m a’lumotlami uchratamiz. Ko'p jildli 
“ S u l o l a l a r t a r i x i ”
tarkibida 
9-jild sifatida 1958-yili Shanxayda bosilgan.
2 .3 .6 . «Szyu Tan shu» va «Sin Tan shu»
“Szyu Tan shu” (“Tan sulolasining eski tarixi”) imperator Jen-Uzun 
(1023— 1063)ning topshirig'i bilan 940-945-yillari yozilgan.
Ouvan Syu (1007-1072) va Sun Si (998-1061) 
9 6 0 - 1
279-yiHan 
hukmronlik qilgan Sun (Janubiy va Shimoliy Xitoy) sulolasi 
tarixchilan
138

---

iO
4 3
- l
0 6 0
-yilla ri shu sulolaning yangi tarixi “ Sin Tan shu ” (“Tan 
lolasining 
yangi tarixi”)ni yozganlar. Har ikkala asar ham o'ziga xos 
Sf alliklariga 
ega bo'lib, m a’lum darajada bir-birini toMdiradi.
\ \ \ \ \
asrda tarixchi Shen Bin-chjen har ikkala tarixni bir-biriga 
hoc'lab. unga “Sin szyu Tan shu xechao” (“Tan sulolasining bir-biri 
bil^n qo'shilgan yangi hamda eski tarixi”) deb nom qo'ydi. Asarda 618— 
9 0 7
-yillar voqealari bayon etilgan.
“Sin Tan shu”da O ’zbekiston janubi, Afg'oniston, Eron hamda Sharqiy 
Turkiston 
haqida m a’lumotlar uchraydi.
1958-yili ko‘p jildli “Sulolalar tarixi”n in g -12 jildi sifatida Shanxayda
chop etilgan.