A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

o'rattirgan. Bir rivoyatga ko'ra, uni birinchi bunyod qilgan kishi Qobil 
ib n O d a m ..., b o s h q a r iv o y a tg a k o 'r a s h o h G is h t o s ip A y y u b  
payg'am bam ing amri bilan qurdirgan...Uchinchi rivoyatda keltirilishicha, 
(uni) M anuchehribn Irojbino qilgan. “Tarixi Balx” 1 kitobida yozilishicha, 
Balxning qal’asi (ko‘p bor) vayron qilingan va 22 marta qaytadan tiklangan. 
Balxning eng so'nggi imorati bir vaqtlar Xuroson hokim i bo'lib tuigan 
Abu M uslim M arvoziy tarafidan qurdirilgan. U ndan keyin shahid etilgan 
A b d u lm o 'm in x o n 2 shaham ing g'arbiy va janubiy taraflardagi devom i 
ta ’mirlatgan. U ning uzunligi 20 ming qadam.
Shahar ikki qismdan; tashqi shahar (shahri birun) va ichki shahar 
(shahri darun)dan iborat.
Ichki shahar arkdan iborat. Ark shaharga asos solingandan beri ulug' 
podshohlar va qudratli xonlarga makon bo'lib xizmat qilgan... Hozirgi 
kunlarda ham shunday. Balx shahrida Mehrobi sangin deb ataluvchi bir 
masjid bor. Ushbu rivoyatni aytuvchining hikoya qilishicha, shaharga 
m o'm inlar hukmdori hazrat Alining (xudo undan rozi bo'lsin), maktubini 
olib kelganlarida, uni balandroq bir joydan ovoza qilm oqchi bo'ldilar, 
toki uning m azm unidan ham m a baxtiyor bo'lsin. Baxtga qarshi shu payt 
qattiq sham ol turib, maktubni uchirib ketdi. Bir payt m o'm inlar Makkani 
ziyorat etib yuiganlarida bir (sehrli) tosh va undagi yozuvga ko'zlari 
tushgan. Yozuvda (hazrat Alining) o'sha maktubi bitilgan ekan. (Shu 
sababdan) toshni muqaddas hisoblab, (Balxga) olib kelganlar va o'sha
1 «Tarixi Balx» - shayxulislom Safiuddin A bubakr Abdulla al-B alxiyning asari. H aqiqiy 
n om i «Fazoili Balx».
2
A b d u lm o 'm in x o n — Shayboniy x o n lard an . 1598-yili olti oy B uxoro taxtida 
o 't i r g a n .
unga q a d ar Balxni idora qilgan.

---