A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

U lug'bek rasadxonasining XVII asr boshlaridagi ahvoli, Siyob (Siob) 
arig'i ustiga qurilgan qog'oz korxonalari (juvozi qog'oz)ning ahvoli haqida 
qimm atli m a’lum otlar mavjud.
X ullasi, M utribiyning tazkiralari va esdaliklari O 'zbekiston, Eron, 
Afg'oniston va H indistonning XVI asm ing ikkinchi yarmi va XVII asm ing 
birinchi yarm idagi fan va m ad an iyati, B uxoro x o n lig in in g boshqa 
mamlakatlar bilan aloqalari tarixini o'rganishda m uhim manbalardan 
biri bo'lishi mumkin.
7 .2 .4 . «M uzakkiri a l-a s ’hob»
«Muzakkiri al-as’hob* («D o'stlam i eslatuvchi kitob») tazkirasining
68

---

u a l l i f i
XVII asrda o'tgan yirik shoir va olim M aleho Samarqandiydir." 
Bu asarda XVII asrda yashab ijod etgan 200 dan ortiq m ovarounnahriik 
shoirlarning qisqacha tarjimai holi va asarlaridan parchalar keltirilgan. 
Kitob 
1682—1692-yillar orasida yozilgan.
M a leh o S am arq a n d iy n in g h a q iq iy ism i M u h a m m a d B a d i’ ibn 
M uham m ad S h arif S am arqandiy b o 'lib , u 1 6 4 1 -y ili Sam arqandda 
o'qim ishli faqih va o'ziga to'q oilada tavallud topgan. Otasi M uham m ad 
Sharif Samarqand qozisi, so'ng m uftiy mahkamasida xizmat qilgan. 1670- 
yili vafot etganida, uning boyligi A bdulazizixonning ( 1 6 4 5 -1 6 8 0 ) amri 
bilan o'g'li M uham m ad Badi’ga qoldirilgan. B o'lg'usi olim n in g hayoti 
qiyinchilik va m uhtojliksiz, yaxshi kechgan. Shuning uchun ham u yaxshi 
o'qigan va ko'p yerlarga sayohat qilish im koniga ega bo'lgan.
M uhammad Badi’ boshlang'ich m a’lum otni Samarqandda olgan. Ko'p 
ilm lam i, fiqh, falsafa, ilohiyot va m antiqni otasidan, sh e ’r ilm ini qozi