А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

Support – маҳсулотнинг ҳаёт айланишини доимий ахборот билан 
таъминлаш. Шундай қилиб, АҚШ Мудофаа вазирлигида пайдо 
бўлган ва фақат логистика тизимларини қўллаб-қувватлаш билан 
боғлиқ бўлган ғоя тезда қоғозсиз электрон технологияга ўтиш ва 
маълумотлар орқали маҳсулотнинг ҳаёт айланиши давомида амалга 
ошириладиган бизнес- жараёнлари самарадорлигини ошириш 
бўйича глобал бизнес стратегиясига айланди ва ҳаёт айланишнинг 
барча босқичларида маълумотни бирлаштириш ва алмашишини 
таъминлашга 
эришилди. 
Ҳозирги 
вақтда 
дунёда 
CALS 
технологияларини ишлаб чиқишни мувофиқлаштирувчи 25 дан 
ортиқ миллий ташкилотлар мавжуд, улар орасида АҚШ, Канада, 
Япония, Буюк Британия, Германия, Швеция, Норвегия, Австралия, 
Россия, шунингдек, НАТО доирасида. 
Интеграциялашган автоматлаштирилган ишлаб чиқаришни 
бошқариш тизимидан (ИАБТ) фарқли ўлароқ, CALS тизими ҳаёти 
айланиш жараёнининг барча босқичларини қамраб олади.
CALS предмети - маҳсулотнинг ҳаётий айланиши давомида 
амалга ошириладиган жараёнларда маълумот алмашиш (ахборот 
интеграцияси) технологиялари. 
CALS ягона ахборот моделлари тўпламига, ахборотга кириш 
усулларини стандартлаштириш ва унинг тўғрилигига, шунингдек, 
ахборот алмашишнинг ҳуқуқий масалаларига (шу жумладан 
интеллектуал мулк объектларига) асосланади. 
Ахборот 
интеграцияси 
қуйидаги 
интеграциялашган 
моделлардан фойдаланишга асосланган: 
-маҳсулот; 

---

130 
-маҳсулотнинг ҳаётий айланиши ва унинг жараёнида амалга 
ошириладиган бизнес-жараёнлари; 
-ишлаб чиқариш ва операцион муҳит. 
Ахборот моделларининг таснифи ва уларнинг маҳсулотнинг 
ҳаётий айланиш босқичлари билан алоқаси 10.1-жадвалда 
келтирилган. 
10.1-жадвал 
Ахборот моделларининг таснифи ва маҳсулот ҳаётий