А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

 
11.2. Корхонани бошқариш тизимидаги матрица 
воситалари 
Матрицалар 
таҳлил 
воситаси 
сифатида 
корхоналарни 
бошқариш тизимида фойдаланилади. Қуйидаги сифат воситалар кенг 
қўлланилади: 
* матрица диаграммалари, 
* сифат функциясини жойлаштиришда (QFD) матрица таҳлили, 
* устуворликлар матрицалари; 
* кўрсаткичлар матрицаси. 
Матрицали диаграмма (сифат жадвали, алоқалар матрицаси, 
маълумотларни тақдим этиш матрицаси)-ҳар хил аниқ бўлмаган 
(яширин) 
муносабатларнинг 
аҳамиятини 
аниқлашга, 
яъни 
муаммонинг тузилишини ўрганишга имкон берувчи восита. Одатда 
икки ўлчовли матрицалар қатор ва устунли жадваллар кўринишида 
ишлатилади. Етти (янги) сифат бошқарувининг бир қисми. 
Мақсад—ушбу муаммо доирасидаги элементлар ўртасидаги 
муносабатларни тизимли равишда излаб топиш, уларнинг нисбий 
аҳамиятини кўрсатиш. 
Усулнинг моҳияти — маълумотларнинг турли элементлар 
орасидаги мантиқий боғланишларни акс эттирувчи қаторлар ва 
устунлар бўйича тартибланган тақдимотидир. 

---

138 
Матрицали диаграмма кўп ўлчовли тасвир орқали аниқлик 
келтиради ва муаммоли вазият билан боғлиқ элементларни очиб 
беради. Қатор ва устуннинг кесишмасидаги белги кўрсатади 
тегишли элементлар ўртасидаги алоқанинг мавжудлиги ва унинг 
нисбий аҳамияти. 
Матрица диаграммаси сабаб-оқибат муносабатлари шаклига эга 
бўлган индивидуал омиллар ўртасидаги муносабатларни аниқлаш 
имконини беради. Матрица диаграммасининг бошқа таҳлил 
усулларидан устунлиги унинг ушбу муносабатларнинг интенсивлик 
даражасини график талқин қилиш қобилиятидадир. 
Матрица диаграммаси муаммолар ва сабабларни аниқлаш ва 
устуворликларни белгилаш учун ҳам ишлатилиши мумкин. 
Кўриб чиқилаётган ўзгарувчилар сонига ва матрицанинг 
шаклига қараб, матрицали диаграммаларнинг бир нечта турлари 
мавжуд: