A. I. Abdirazakov, R. S. Bekjonov neft va gaz qazib olish texnologiyalari

P

g
bu yerda P_ust, ^'' va P_xalq-yuqoridagidek, m-haydash vaqtida nasosning kanali,
chiqarish kanali va klapanlarida ishqalanishda bosim yo‘qotilishi.
So‘rish tomonidagi bosim quyidagiga teng
P_h2=P_qab-m, (13.14)
bu yerda P_qab-botirilsh chuqurligidagi, nasos qabulidagi bosim.
(13.14) formulani (13.12) ga va (13.13) ni(13.11) ga qo‘yib, barchasini (13.10) ga qo‘yib quyidagini olamiz

R  F  (P  P^''  P
 m)  F  (P
 m) . (13.15)

h 1 ust g
ora

2. 
   qabl
   

(13.8) formulani (13.6) ga va (13.9) ni(13.7) ga qo‘yib, barchasini (13.5) ga qo‘yib quyidagini olamiz

R  f  (P  P^''  P
 n)  f
 (P  P^''  P
 n)) . (13.16)

d 1 hay g
ishq
2 ust g
ora

Bundan keyin (13.15) va (13.16) formulani (13.4) ga qo‘yamiz

f  (P  P^''  P

• 
  n)  f
  

 (P  P^''  P
 n)

1. 
   h g
   

ish

2. 
   ust g
   

ora
(13.17)

 F  (P  P^''  P
 m)  F  (P

• 
  m)  r
  

1. 
   ust g
   

ora

2. 
   qab
   

Izlangan P_h (13.17) ni yechib, quyidagini olamiz

P  ^F1  (P  P^''  P

 m) 

^f2  (P  P^''  P

 n) 

f
h ust g
1
ora
ust g
1
ora
(13.18)

f
^F2  (P

• 
  m)  ^r  P^'  P  n
  

f

f
qab
1
g ish
1

Dvigatel kanallarida ishchi suyuqlik bosimi yo‘qotilishi n va nasos kanallarida qatlam suyuqligi harakatlanishida bosim yo‘qotilishi n, umuman aytganda n=m deb olish mumkin.

f
Unda (13.18)dan porshenlar guruhi pastga harakatlanganda nasosning haydash bosimi quyidagiga teng

P  ^{(F1  f2 )}  (Pust  P^''  P
 m)  ^F2  (P

• 
  m)  ^r  P  P  n
  

(13.19)

f
h g ora
1
_{f 1} qab
g ishq
1

GPN porshenlar guruhi yuqoriga harakatlanganda haydash nasosining uzatish bosimi P_h mulohaza yuritib formulasini oson olish mumkin.
Anologik mulohaza yuritib GPN porsheni yuqoriga harakatlanganda haydovchi nasos bosimi P_n formulasina oson olish mumkin bo‘ladi. Buning uchun yuqoriga harakatlanishida P₁ bosim dvigatel porshenining pastki yuzasiga f₂, chiqishdagi bosim P₂ yuqori yuzasiga f₁ ta‘sir qilishini hisobga olish kerak bo‘ladi.
Nasos silindrida haydash bosimi P_n1 nasos porshni yuqori yuzasiga ta‘sir F₂ qiladi, so‘rish bosimi P_n2 – pastki yuzasiga ta‘sir qiladi.
Haydovchi nasosning porsheni yuqoriga harakatlanganda haydash bosimi P_n quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:

_{P } (F₂  f₁ ) _{ (P}

 P^''  P
 m)  ^F1  (P

• 
  m)  ^r
  
• 
  P  P  n
  

(13.20)

f
n u g k
2
kel g t
2 2

f

f
Ko‘rib turganimizdek (13.20) formula (13.19) formulaga o‘xshash, lekin F₁ va F₂, shuningdek f₁va f₂ lar joylari almashgan.

Nazorat savollari.

1. 
   Gidroporshenli nasoslarning ta‘sir prinspi
   
2. 
   GPN qurilmasining qismlari
   
3. 
   GPNQ ning turlari.
   
4. 
   Ikki tomonlama ta‘sirli nasos qurilamasi ish prinspi.
   
5. 
   Bir tomonlama ta‘sirli GPN.
   
6. 
   GPN uzatishi va ishchi bosimi.
   

12. bob bо‘yicha xulosalar

Bu bo‘limda gidroporshenli nasoslarning turlari va ta‘sir prinspi, gidroporshenli nasoslar uzatishi va ishchi bosimi haqida ma‘lumotlar keltirilgan.

12. bob.Neft quduqlarini boshqa turdagi nasoslar bilan ishlatish.

    1. Quduqni elektrodiafragmali nasoslar yordamida ishlatish

Neft konlarini ishlashning asosiy xarakterli xususiyatlaridan biri kichik debitli quduqlar soniningning ortib borishdir. Bunday quduqlarni ishlatishda keng qo‘llaniladigan usullardan biri bu shtangali nasos qurilmalaridir. Quduq tanasining

katta qiyshayishida va suvlanganligi ortganda, shu bilan birgalikda qazib olinayotgan mahsulot tarkibida mexanik qo‘shimchalar ko‘p bo‘lganda ShChN qurilmasi bilan jixozlangan quduq plunjer silindirga ushlanib qolishi yoki nasos plunjerining yeilishi, nasos quvuri va shtangalarining uzilishi tasirida debiti kamayadi. Bunday ishlatish shartlari uchun shtangasiz nasoslar tarkibiga kiruchi elektrodiafragmali nasoslar ishlab chiqilgan.
Diafragmali nasoslarning ajralib turadigan tomanlaridan biri bu, uning ish bajaruvchi qismlarining haydaladigan muhitdan elastik diafragma bilan ajralib turishidadir. Bu qism toza suyuqlik bilan to‘ldirilgan zichlangan bo‘shliqda ishlaydi.
Diafragmali nasoni ta‘sir prinspi bo‘yicha porshenli nasos bilan solishtirilganda, ish jarayoni haydaladigan suyuqlikni so‘rish va haydash yo‘li bilan amalga oshiriladi.
Turli xil cho‘ktirma diafragmali nasoslar qator belgilari bo‘yicha tavsiflanadi: Diafragmani borib qaytish harakatini yuzaga keltirish usuli bo‘yicha:
mexanik uzatmali, gidrouzatmali; Diyafragmalari tuzilishi bo‘yicha:
Yer yuzasidan nasosga uzatiladigan energiya turi bo‘yicha: elktroenergiya bilan ishlaydigan va gidravlik energiya bilan ishlaydigan; tekst, silindrik sil‘fonli;

2.