A k a d e m n a s h r

. 
f . 
,. ^
.
U U IIIIIO ill f\U i A
 4 ACAd-ii IC4A Ui IC114G4I I u u y i u iu u u i u o o V/.. ^ ч** n w|w«. . — ^
chikroq chaqa bo'lib, diametri 21 mm, og'irligi 5 g edi. Shuningdek, 
ikkinchi, uchinchi, to'rtinchi, beshinchi va oltinchi o'tishlari ham 
yengil bo'ldi, chunki bunda lashkarboshi mos ravishda birinchi 
kundagi chaqaga nisbatan og'irligi 2 baravar, 3 baravar, 8 baravar, 
16 baravar va 32 baravar bo'lgan chaqalarni olib chiqqandi.
Yettinchi chaqaning og'irligi, bizning hozirgi o'lchovimiz bo'yi- 
cha, 320 gramm atrofida bo'lib, diametri 8,5 sm (aniqrog'i, 84 mm) 
edi (agar chaqaning hajmi rosmana chaqadan 64 baravar katta 
bo‘lsa, и atigi 4 baravar qalin bo‘ladi, chunki 4 ■ 4 • 4 = 64. Bundan 
keyin ham hikoyada keltiriladigan chaqalar o ‘lchovini hisoblashda 
buni nazarda tutish kerak).
Sakkizinchi kuni Terensiy xazinaxonadan 128 ta chaqa og'irligi- 
ga teng keladigan katta quyma tanga olib chiqdi. Uning og'irligi 640 
g bo'lib, diametri 10,5 sm atrofida edi.
To'qqizinchi kuni Terensiy imperator zaliga 256 ta rasmana 
chaqaga teng keladigan bitta yaxlit tanga keltirdi. Uning diametri 
13 sm atrofida bo'lib, 1,25 kg dan og'irroq edi.
0 ‘n ikkinchi kunga borganda chaqaning diametri salkam 27 sm, 
og'irligi esa 10,25 kg ga yetdi.
35

---

Shu choqqacha lashkarboshiga marhamat bilan qarab kelgan 
imperator endi o'zining shodligini yashirmadi. U lashkarboshining
12 marta qatnaganini, ammo xazinaxonadan hammasi bo'lib atigi 
2000 dan sal ortiqroq mis chaqa olib chiqqanini ko'rdi.
O'n uchinchi kuni botir Terensiy 4096 ta rasmana chaqaga 
baravar keladigan bitta katta chaqani olib chiqdi. Uning diametri 34 
sm, og'irligi 20,5 kg edi.
O'n to'rtinchi kuni Terensiy xazinaxonadan olib chiqqan tanga- 
ning og'irligi 41 kg va diametri 42 sm ga yaqin edi.
- Charchamadingmi, pahlavonim Terensiy? - deb so'radi im­
perator kulgisini zo'rg'a bosib.
- Yo'q, shohim, - deb javob berdi lashkarboshi peshona terini 
arta turib.
O'n beshinchi kun keldi. Bu gal Terensiyning yuki og'ir edi. U 16 
384 chaqadan quyilgan kattakon mis brassni ko'targancha impera­
tor huzuriga zo'r-bazo'r yurib kelardi. Bu tanganing diametri 53 sm, 
og'irligi 80 kg, ya’ni baquwat bir askar og'irligiga teng edi.
0 ‘n oltinchi kunga kelganda lashkarboshi yelkasidagi yukning 
oq'irliqidan gandiraklab qoldi. Yuk 32 768 ta rasmana mis chaqaga 
teng bo Igan 164 kiiogrammiik uiKan orass 
do
iid
, aiamein о/ ыи eui.
Lashkarboshi holdan toyib harsillar, imperator esa unga qarab 
iljayardi.
Ertasi kuni Terensiy imperatoming huzuriga kirib kelganida im­
perator uni qahqahalar bilan qarshi oldi. U tangani qo'lida ko'tarol- 
may g'ildiratib kelardi.
Uning ko'ndalang kesimi (diametri) 84 sm, og'irligi 328 kg bo'lib, 
65 536 ta rasmana miss brassga teng edi.
O'n sakkizinchi kun Terensiy uchun boyishining oxirgi kuni bo'ldi. 
Bu safar unga 131 072 ta rasmana brassga teng bo'lgan ulkan tan­
gani olib chiqish nasib etdi. Uning ko'ndalang kesimi bir metrdan or­
tiq, og'irligi 655 kg edi. Terensiy o'z nayzasini dastak qilib ulkan miss 
brassni imperatoming qabulxonasiga bor kuchi bilan arang g'ildiratib 
kelgandi. Ulkan tanga pul imperator oyog'i ostiga gumburlab tushdi.
Terensiy butunlay holdan toygandi.
- Darmonim quridi... bas, - deb pichirladi u.
Imperator o'z hiylasining muvaffaqiyatli chiqqanidan zavqlanib, o'zi- 
ni kulgidan bazo'r to'xtatib qoldi. U xazinachiga Terensiyning hammasi 
bo'lib qancha brass olib chiqishga erishganini hisoblashni buyurdi.
Xazinachi topshiriqni bajarib bo'lib, dedi:
36

---

-
Shohim, sening soyayi davlatingda pahlavon sarkardang Te­
rensiy mukofotga 262 143 mis brass oldi.
Shunday qilib, xasis imperator lashkarboshi Terensiyga u so'ra- 
gan bir million dinoming qariyb 20 dan bir ulushini berdi, xolos.
★ 
* 
*
Biz xazinachining qilgan hisobini, shu bilan birga, olib chiqilgan 
tanga pullar vaznini ham tekshirib ko'ramiz. Terensiy olib chiqqan 
brasslar: