A. K. Sabirov

tebranish faqat yorug’likning tushish tek isligiga peф endikulyar y o ’nalishda
so d ir b o ’lad i, y a ’ni: 
I R
= / ± = 0,083/0 
y o ru g ’lik n in g q ay tish k o effitsiy en ti:
/? = — = — = 0,083
/0
J a v o b : R = 0,083 demak, shishaga tushayotgan tabiiy yoru g’likning faqat 
8,3% qaytar ekan.
M asalaning javobidan k o ’rinadiki, 8,3% qaytgan yorug’lik y e vektorining 
tebranish y o ’nalishi tushish tek isligiga perpendikulyar b o ’lganlari, shuning uchun
67

---

shisha plastinkaga y o ru g ’lik energiyasining 4 1 ,7 % o ’tadi, y e vektorining tebranish 
y o ’nalishi yoru g’lik energiyasi barcha tushgan energiyaning 50% ni tashkil etadi. 
B u lam in g ham m asi turlicha plastinkaga o ’tadi, chunki bular uchun R = 0 . D em ak, 
plastinkaga o ’tgan yoru g’lik nurlarining intensivligi:
Ip = I
q
+ / ' =
50%
+ 4
1,7% 
=
91,7% 
bundan, plastinkaga o ’tgan nurlam ing qutblanish darajasi.
P = 
~ —
~ 4!’ 7^* = 0 09! - 9 ,1% 
/ ' + / '
50%+41,7%
g a teng.
J a v o b : P = 9,1%
M U S T A Q IL E C H IS H U C H U N M A S A L A L A R
1. X avod a tarqalayotgan y o ru g ’lik dastasi suyuqlik sirtiga 5 4 ° burchak ostida 
tushadi. Agar qaytgan y o ru g ’lik t o ’la qutblangan b o ’lsa, dastaning sinish burchagi 
aniqlansin.
2. Suv sirtidan qaytgan quyosh nuri to ’la qutblangan b o ’lishi uchun Q uyosh 
gorizontdan qanday burchak balandlikda turgan b o ’lishi kerak?
3. Suvda tarqalayotgan tabiiy y o ru g ’lik dastasi su vga botirilgan yoqutning 
yuzasidan qaytadi. T ushish burchagining qanday qiym atida qaytgan y o ru g ’lik t o ’la