A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev

17.5. Plyonka va list ko’rinishidagi pardozlash materialari 
Polimerli plyonkalar va ularning turlari 
Plyonka va list ko’rinishidagi pardozlash materiallari. 
Plyonka va list shaklidagi yog’och material yuzasiga qoplanadigan 
sintetik materiallar shu maqsadlar uchun azaldan ishlatilib kelayotgan 
yog’och shponlarida o’zining bir qator texnik iqtisodiy xossalari 
jihatdan ajrlib turadi. Ulardan tog’ri foydalanganda mehnat unumi 
oshadi, buyum ko’rinishi yanada ko’rkamlashadi, tannarxi kamayadi, 
texnologik jarayonlarni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirishga 
keng yo’l ochadi. Plyonka va list ko’rinishidagi matrialarni ishlatish 
lok-bo’yoq 
materiallar 
sarfini 
kamaytiradi, 
atrof 
muhitni 
ifloslantiruvchi uchuvchi moddalar ajralib chiqmaydi, mebel va 

---

164 
garniturlarni yig’ish ishlari osonlashadi. Polivin xlorid plyonkaning 
fizik-mexanik xossalari olingan plastifikator miqdori va uning turiga 
bog’liq. Kompozitsiya tarkibida uning miqdori ortib borishi bilan 
plyonkaning qattiqligi va puxtalig kamayadi, ammo sovuqqa 
bardoshligi, elastikligi va cho’zilish xususiyati ortadi. Bikir pyonkalar 
yedirilishga chidamliligi,qatiqligi, bilan ajralib turadi. Mebel detallari 
ustiga qoplash uchun bikir va qisman bikr plyonkalr ko’proq 
ishlatiladi. Ammo bikir plyonkalarni ishlab chiqarish miqdori 
cheklangan. Shuning uchun ayrim hollarda yumshoq polivinilxlorid 
plyonkalardan foydalniladi, lekin ulardagi plastifikator miqdori 20 
foizdan oshmaydi. ПВХ plyonka qoplama material bo’lib u butun 
massasi boyicha b’yalgan bo’ladi. Plyonalar yuzasi silliq, bosib naqsh 
solingan, pardoz qavati bilan qoplangan, yaltiroq va yaltiramaydigan, 
bir xil rangli yoki yog’och teksturasi tasviri bosilgan boladi. 
Smola shimdirilgan qog’oz asosli pardozlash materiallari 
Mebel ishlab chiqarishda smola shimdirilgan qog’oz asosli 
qoplama materiallar plyonka va qattiq taxta ko’rinishida ishlatiladi. 
Plyonkali materiallar ikki xil ko’rinishda bo’ladi; birinchisi - smola 
yetarli darjada to’liq qotadi, ikkinchisi - smola to’liq qotmaydi. 
Shimilgan smola to’liq qotmagan plyonkalar yog’och material 
yuzasiga yelimsiz qoplanadi. Bunday plyonkalarni tayyorlashda 
qog’ozga shimilgan smola qotmagan bo’ladi, u shunchaki qurigan 
bo’ladi. Shuning uchun plyonkalar press yordamida yog’och yuzasiga 
qoplanganda undagi smola issiqlikda suyulib, plastik holatga o’tadi va 
u yelim sifatida pyonkani qoplaydigan plastik yuzasiga yopishtiriladi. 
Pressning bosimi ta’sirida smola plyonkaning ustki tomoniga suzib 
chiqadi va qotgandan so’ng himoya-dekorativ parda hosil qiladi. 
Uning sirti yaltiroq yoki biror bir naqsh tushirilgan bo’ladi. Mebel 
sanoati smolasi qotmagan plonkalar bilan qoplanga mebel yaxlit 
detallarini oladi, ular laminirlangan taxtalar deb ataladi.