A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev


Download 4.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/189
Sana16.11.2023
Hajmi4.62 Mb.
#1777782
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   189
Bog'liq
13123 2 1FD84CBF425850F4B87C7475717DB6DB2C4A867C

Metallarni 
bolg’alash. 
Qizdirilgan 
metallni 
bolg’a 
bolg’alashning bolg’a zarbi (yoki press bosmi) ta’sirida 
deformatsiyalash jarayoni erkin bolg’alash deb ataladi. Bolg’alash 
natijasida zarur shaklli pokovka olibgina qolmay, uning strukturasi, 
binobarin, xossasi ham yaxshilanadi. Shuning uchun og’ir sharoitda 
ishlovchi mashina detallar zagotovkalari (tishli g’ildiraklar, turbina 
rotorlari, disklari, vallari, shatullari) erkin bolg’alash yo’li bilan 
olinadi. Odatda, zagotovka sifatida og’irligi 1 t gacha bo’lgan 
pokovkalar uchun so’rt prokat mahsulotlaridan, og’irligi 2-3 t li 
pokovkalar uchun metal prokatlaridan va og’irligi 200 t va undan ortiq 
bo’lgan yirik pokovkalar olishda quymalardan foydalaniladi. 
Pokovkalar kamdan kam dastaki, ko’proq mashinalarda bolg’alash 
yo’li bilan olinadi. Dastaki bolg’alash usulining ish unumi haddan 
tashqari pastligi sababli undan, asosan, ta’mirlash ishlari, mayda 
pakovkalar olishdagina foydalaniladi. Mashinada bolg’alash usuli 
pakovkalarini ko’plab ishlab chiqarishda va katta pokovkalar olishda 
keng qo’llaniladi.
Nazorat savollari: 
1. Metall nima? 
2. Metall xossalarini izohlab bering? 
3. Qora metallar deb nimalarga aytiladi? 
4. Rangli metallar deb nimalarga aytiladi? 
5. Metalsozlikda ishlatiladigan asbob-uskunalarni sanab bering? 
 
 
5-MAVZU. PLASTMASSA VA POLIMER ASOSLI 
BUYUMLARNI TAYYORLASHDA XOMASHYO TANLASH 
VA TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI. 
Tayanch so’zlar: plastmassa, polimer materiallar, xomashyo, 
buyumlar tayyorlash, tabiiy smola, polikondensatsiyalangan smola.
5.1. Yuqori molekulyar kimyoviy birikmali polimerlar, sintetik 
smolalar 
Polimer asosidagi kompozitsion materiallar. Polimer asosidagi 
kompozitsion materiallarda plastik kompozitsion materiallar barcha 
tashkil qiluvchilarni birlashtirib yaxlit bir butunlikni hosil qiluvchi 


61 
matritsa 
sifatida 
polimer bog’lovchilar qo’llaniladi. Plastik 
kompozitsion materiallarga plastmassalarni misol qilib ko’rsatish 
mumkin. Plastmassalarni yaratishda polimer asos yuqori oquvchanlik 
yoki govori elastiklik holatiga keltiriladi, so’ngra ma’lum bir 
texnologik usul bilan qo’shimchalar kiritiladi, sovigandan keyin 
(qattiq holatda) kompozitsiya asosi shishasimon asosidagi plastiklarni 
uzoq vaqt qizdirilganda haroratga turg’unligi 260, 370°C, 
fenoloformaldegidli 260°Cgacha, poliamidli bog’lovchi plastiklar esa 
280 - 350°Cni tashkil etadi.

Download 4.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   189




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling