A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

T ortuvchi harakat tarkiblarining tasn iflan ish i. B a jara d ig an
ish ig a q a r a b yuk, yoMovchi va m anyovr lokom otivlari fa rq lan ad i.
135

---

Y uk lo k o m o tiv la ri k a tta m assali p o y e z d la r n i y u rg a z a o la d ig a n
to rtish k u c h in i b ersa, y o ‘lo v eh i lo k o m o tiv la ri yengil m assali 
p o y e z d la rn i k a tta te z lik la rd a to rtish u c h u n m oM jallangan.
E le k trla sh tirilg a n lin iy a la rd a y u ra d ig a n m o t o r v agonli 
h a ­
r a k a t t a r k i b i e l e k t r p o y e z d i t a r k i b i g a q o ‘s h i l a d i g a n e l e k t r
v a g o n la r id a n ib o rat b o ‘ladi. E le k tr la s h tir ilm a g a n t e m i r y o l l a r d a
d i z e l - p o y e z d l a r qoM laniladi. L o k o m o t iv l a r d a n farqli ra v ish d a 
m o t o r - v a g o n l a r to rtis h g a va y o N o v c h ilarn i olib y u rish g a m o ‘l- 
jallan ad i.
P o y e z d n i h a r a k a t l a n t i r u v c h i t o r t i s h k u c h i d v i g a t e l d a n
g 'ild ir a k ju ftla rig a a y la n is h m o m e n t i n i u za tish v a q tid a g ‘ildirak- 
la rn in g rels b ila n o ‘z a r o t a ’siri n atijasid a yuza ga keladi.
E le k tro v o z va t e p lo v o z la r d a to r tu v c h i e le k tr d v ig a te lla rn in g
q o 'l l a n i s h i y a k k a va g u r u h li u z a tm a la r n i q o ‘llash i m k o n in i
be ra d i. Y a k k a u z a t m a d a h a r b ir h a r a k a tla n u v c h i g ‘ildirak jufti 
o ' z i n i n g t o r t i s h d v ig a te li b i l a n tis h li b o g ' l a n a d i . G u r u h l i
u z a t m a d a esa b ir q a ttiq r a m a d a j o y la s h g a n g ‘ildirak juftlari 
o ‘z a r o o ra liq tishli u z a t m a l a r y o r d a m i d a bogManadi.
B u n d a y l o k o m o t i v l a r d a k u z o v m a s s a s i h a r a k a t l a n u v c h i
g 'i ld ir a k ju ftla rig a ta y a n c h l a r , a y r im h o lla r d a ik k ila m c h i ora liq
re s s o r la r , a r a v a c h a r a m a s i, b i r l a m c h i r e s s o r la r va b u k s a l a r
orq a li u za tilad i. A g a r g 'ild ir a k ju f t l a r i n i n g soni o l t it a d a n o s h -
m a s a , b u n d a y lo k o m o tiv la r b ir kuzovli qilib ish la n a d i va u lar