A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

izlanishlarini q id i r u v c h i p a r t i y a l a r olib b o r a d il a r , u l a r trassa ni 
j o y la r d a b o 'l i s h h a m d a g e o d e z ik ish la rn i, g e o l o g i k - m u h a n d i s l i k
va g id ro lo g ik te k s h ir u v ishlarni olib b o ra d ila r. K a m e r a l d a v r d a
d a la izlan ish n a tija la ri q a y t a ish la n a d i. G e o d e z i k ish la rn in g
m u h i m l a r i d a n biri tra ssa y o 'n a li s h i n i to p o g ra f ik s u ra tg a (rejaga) 
olish b o 'lib , u h a r 100— 200 m e t r d a b ajarila di. S u ra tg a o lish d a
j o y n u q t a l a r in i n g g o r iz o n ta l tekislik d a g i h o la ti va b a landligi 
a n iq la n a d i. S u r a tg a o lis h d a h a r xil g e o d e z ik a s b o b l a r d a n fo y d a - 
laniladi.
J o y n i n g u zu n lig i, o d a t d a , 20 m e trli p o 'l a t o 'l c h o v le n ta -
lari yoki u z u n lik n i o 'l c h o v c h i m a x su s a s b o b la r b ila n o ' l c h a ­
n a d i. J o y n i n g p e r p e n d i k u l a r i e k e r, g o r iz o n ta l b u r c h a k la r i esa 
b u s s o l l a r b i l a n a n i q l a n a d i . B ir p a y t n i n g o ' z i d a g o r i z o n t a l ,
v ertik a l b u r c h a k l a r va m a s o f a la r t e o d o l i t - t a x e o m e t r l a r b ila n
o 'l c h a n a d i .
4 7

---

Z a m o n a v i y u z o q n i y o r u g l i k b i l a n o N c h a s h va e l e k t r o n
t a x e o m e t r l a r g e o d e z i k o l c h o v l a m i a v t o m a t i k r e ji m d a y u q o ri 
a n iq lik b ila n b a ja r ilis h in i t a ’m in la y d i. H o z ir d a lazerli t e o d o l i t -
la r d a n f o y d a la n is h k e n g y o ‘lga q o ‘y ila y a p ti.
B o 'la ja k tra s s a m a y d o n l a r i n i n g g e o lo g ik va g i d r o g e o lo g ik
tu z i l is h i n i , h a r xil g e o lo g ik j a r a y o n l a r m a v ju d lig i va x u s u s iy a t­
larini a n i q l a s h u c h u n m u h a n d i s l ik - g e o l o g i k t a d q i q o t l a r olib 
b o rila d i. Bu is h l a r d a v o m i d a m a h a l l i y q u rilish m a t e r ia ll a r i n in g
m a v j u d l ig i va s ifa ti, b a ' z i b i r i n s h o o t l a r p o y d e v o r l a r i n i n g
d e f o r m a t s i y a l a n i s h i va u l a r n i n g y u v ilish , c h o ‘k ish n a tija s id a
y e m irilish i a n i q l a n a d i. G i d r o g e o lo g ik is h la rd a d a r y o la r h o la ti va 
o q i m tezligi 
0
‘rg a n ila d i. Bu m a t e r ia ll a r k o ‘p r iW a rn in g o 't i s h
q i s m la r i n in g k o n s tr u k s iy a s in i va suv o 't k a z a d i g a n q u v u r la r n i 
lo y ih a la s h d a j u d a m u h i m .
G e o d e z i k , g e o l o g i k va g id r o l o g i k m u h a n d i s l i k is h la rin i 
b a j a r i s h d a a e r o u s l u b l a r k e n g q o 'l l a n i l a d i . T e m i r y o 'l ish la rid a
u l a r d a n a s o s iy la r i a e r o v i z u a l t e k s h i r u v l a r , r e k o g n o s s i r o v k a ,
a c r o f o t o s u r a tg a o lish , a e r o g e o lo g ik s u r a tg a o lis h , a e r o g i d r o m e t -
rik i s h la r d a n ib o ra t. A e r o t a d q i q o t is h la rin i q o 'l l a s h , a y n iq s a , 
q iy in s h a r o itli h u d u d l a r d a q o 'l keladi. U l a r is h la r m u d d a t i n i
2 — 3 b a r o b a r q is q a r tir is h g a im k o n b e r a d i. H a r b ir a e r o t a d q i q o t
a e r o s u r a tg a o lish, y e r - d a la ishlari va k a m e r a l ishlarni o ' z ichiga 
oladi.
T e m i r y o 'l tra s s a s in i l o y i h a l a s h n i n g u s lu b la ri j o y n i n g t o ­
p o g ra fik s h a r o it l a r ig a h a m d a y e ta k c h i q iy a lik va j o y q iy a lik - 
l a r i n i n g o ' z a r o n is b a tig a b o g 'l i q b o 'l a d i .