A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

or a liq t a y a n c h la r i e s a , k o 'p rik u stu n la r i d e y il a d i. U s t u n l a r  
y o r d a m id a ko'priklar pro ly o tla r g a b o 'lin a d i. U s t u n la r p o y d e v o r  
va k o 'r in a d ig a n q ism la r d a n tashkil to p ib , ular yaxlit ( m o n o l i t )  
yo k i y ig 'm a b o 'lish i m u m k i n . K o 'p r ik p o y d e v o r i qattiq grunt 
s a y o z j o y l a s h g a n d a q u r ili s h i m u m k i n . G r u n t b o ' s h b o ' l s a  
k o 'prik ustunlari q o z i q o y o q l a r q o q ib o 'r n a tila d i.
P ro lyo t tu z ilm a ustunlarga t a y a n c h qism lari b ila n o 'r n a -  
tilib , harorat o 'z g a r ish i va o g 'ir lik k uchlari ta'sirida e g ilish id a  
p r olyo t q i s m i n i n g b i r m u n c h a b u r ilish iga va b o ' y l a m a surilishiga 
i m k o n beradi. P r o ly o t n in g bir t o m o n i q o ' z g ' a l m a s t a y a n c h -
SB S
I-----
5.18-rasm . K o 'p r ik tu zilishining c h i z m a ko'rinishi: 
/ —k o 'p r i k p o y d e v o ri (a sosi); 2—q o ' z g ' a l m a s tirgak qis mlar;
J —p ro ly o t ( t o 's in ) q u rilm a la ri; 4—h a r a k a tla n u v c h i tirg ak qis m lar; 
5—k o 'p r i k ustu n lari; Z.—k o 'p r i k n in g u m u m i y uzunligi; /,—hisobiy 
p ro ly o t; / , + / , + / —k o 'p r i k o ralig 'i; j ’S j ' —s u v n in g b a la n d sathi; 
J O ' S —su v n i ng o ' r t a c h a sathi
6 8

---

la r g a , 
i k k i n c h i t o m o n i e s a ,
h a r a k a t l a n u v c h i t a y a n c h l a r g a  
o'r n a tila d i ( 5 . 1 8 - r a s m ) .
O 't is h q i s m i n i n g j o y la s h u v ig a qarab ko'p rik la r ustki, ostki 
yo k i oraliq o 't u v li b o 'lis h i m u m k i n ( 5 . 2 0 - r a s m ) .