A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

7 .3 . T ortish elek tr tarm oqlari
T o r tis h t a r m o g l k o n ta k t va rels t a r m o g l d a n , t a ’m i n lo v c h i
va s o ‘ru v c h i lin iy a la rd a n tashkil t o p a d i. K o n ta k t t a r m o g l e le k tr 
e n e r g iy a n i to rtis h n i m s ta n s iy a la r id a n e lektrli h a r a k a t l a n u v c h i
t a r k i b n i n g t o k q a b u l q i l g i c h l a r i g a u z a t i s h n i t a ’m i n l o v c h i
o l k a z g i c h sim la r, k o n s tru k s iy a la r va q u r i l m a l a r j a m l a n m a s i n i
tash k il e ta d i. U s h u n d a y q u rilg a n k i, h a r q a n d a y a t m o s f e r a
s h a ro itla ri va y u q o ri tezlikdagi h a r a k a t l a r d a lo k o m o tiv la r n in g
u z lu k siz to k o lish in i t a ’m in la y d i.
K o n t a k t t a r m o q l a r i h a v o o s m a l a r i s h a k l i d a b a j a r i la d i.
L o k o m o tiv h a r a k a t l a n g a n d a t o k q a b u l qilgich k o n ta k t sim la ri- 
d a n uzilm asligi lo z im , b o l m a s a to k olish b u z ila d i va sim y o n ib
ketishi e h t i m o li b o l a d i . K o n ta k t t a r m o g l n i n g is h o n c h li ish- 
lashi, k o bp c h ilik h o lla rd a , s i m n in g osilib tu ris h i va t o k q a b u l 
q ilg ic h n i s im g a b o sishiga b o g l i q .
T e m i r y o l l a r d a p o y e z d l a r k a t t a t e z l i k d a h a r a k a t l a n a d i ,
s h u n i n g u c h u n k o n ta k t s im la r in in g osilib solqi b o l i b turishi 
m i n im a l b o l i s h i kerak.
S h u m a q s a d d a zanjirli o s m a d a n fo y d a la n ila d i ( 7 .4 - r a s m ) . 
Z a n jirli o s m a d a k o n t a k t sim la ri t a y a n c h l a r o ra sida gi o ra liq d a
o d d iy ( tra m v a y ) k o n ta k t o s m a s id a g id e k e r k in o s ilm a g a n , balki 
k o l a r u v c h i tro sg a m a h k a m l a n g a n , y a q in jo y la s h g a n stru n a la r g a
osilgan. S h u sababli o d d iy o s m a la r g a n is b a ta n k a m ta y a n c h
ke ra k b o l a d i , u la r o ra sid a g i m a s o fa 7 0 — 75 m ga y etad i. H a r o -
ra tn in g m a v s u m i y o lz g a ris h la rid a osilib q o lis h n i k a m a y tiris h
u c h u n k o n ta k t s im la r in in g ( b a ’z a n k o l a r u v c h i tro s n in g ) ikkala
126

---

oxiri h a m a n k e r ta y a n c h la rig a to rtila di va blok h a m d a iz o la to rla r 
tiz im i o rq a li u n g a yu k k o m p e n s a t o r l a r i osiladi.