A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

10.1-rasm . T o 'r t o 'qli yaxlit m etall kuzovli y o 'lo v c h i vagon
U z o q q a q a t n o v c h i va v ilo y a tla ra r o v a g o n la r d a e le k tr y o rit- 
g i c h l a r o 'r n a t i l g a n b o 'l i b , h a r b ir v a g o n u c h u n e le k tr toki 
v a g o n o stig a j o y l a s h t ir il g a n g 'i l d i r a k j u f tlig in in g o 'q i orq a li 
i s h l a y d i g a n g e n e r a t o r y o r d a m i d a i s h l a b c h i q a r i l a d i y o k i 
y o l o v c h i p o y e z d i ta rk ib ig a q o 's h ila d ig a n m a x su s v a g o n - e l e k t r
s ta n s iy a d a ishlab ta r q a tila d i. E l e k t r p o y e z d la r n i n g v a g o n lari 
m o t o r - v a g o n l a r g a o ' r n a t i l g a n m a x s u s m o s l a m a l a r ( u s k u n a -
lar) o r q a li k o n t a k t t a r m o q l a r i d a n y o r i t i la d i . S t a n s i y a l a r d a va 
k i c h i k t e z l i k l a r d a h a r a k a t l a n g a n d a v a g o n y o r i t g i c h l a r i h a r a k a t
v a q t i d a z a r y a d l a n a d i g a n a k k u m u l a t o r b a ta r e y a la ri orq a li y o r i­
t i la d i. V a g o n l a r d a t e j a m l i l y u m i n e s s e n t y o r i t i g i c h l a r k e n g
qo'llaniladi.
1 0 .4 . Yuk vagonlar parki, ularning 
turlari va q o ‘llanishi
Y u k v a g o n la r parki y o p iq v a g o n la r , p la tf o r m a la r , y arim
o c h i q v a g o n la r ( p o lu v a g o n ) , sis te rn a la r, iz o te r m ik va m ax su s 
vazifali v a g o n l a r d a n ta rk ib to p a d i.
Yopiq vagonlar h a r xil y u k la rn i t a s h is h , b u tlig in i t a ' m i n ­
lash va a t m o s f e r a t a ’siri d a n m u h o f a z a qilish u c h u n m o 'l j a l l a n ­
g a n b o 'l i b , u la r te g is h lic h a j i h o z l a n g a n va o d a m l a r n i o m m a v i y
ta s h is h la r d a h a m q o i l a n i s h i m u m k in . Y o p iq v a g o n k u z o v i y o n
1 6 4

---

t o m o n i n i n g h a r b irid a , o ‘rta q i s m id a surilib o c h ila d ig a n e s h ik - 
lar ( 1 0 .2 -ra s m ) va y u q o ri q is m id a ik k ita d a n m e ta ll q o p q o q li 
ly u k la r ( t u y n u k l a r ) m a v ju d . L y u k la r y o ritis h , h a v o a l m a s h ­
tirish h a m d a v a g o n la r g a s o c h i l u v c h a n y u k la rn i o rtish u c h u n
x iz m a t qiladi. K eyingi v a q tla r d a ishlab c h iq a r ilg a n v a g o n la r n in g
b a r c h a s i m e ta ll k u zovli va k e n g a y tir ilg a n e s h ik o ‘r n ig a ega 
b o ‘lib, yu k k o ‘ta r is h q o b iliy a ti 68 t o n n a , k u z o v h a jm i 140 
ku b m e t r n i tash k il e tadi.
10.2-rasm . T o ' r t o 'q li yopiq vagon
P la tf o r m a la r d a ( 1 0 . 3 - r a s m ) u z u n , q o ‘p o l va o g ‘ir y u k la r 
ta sh ila d i. P la tf o r m a la r p a sta k , o r q a g a q a y ta r ib o c h ila d ig a n bortli 
k u z o v l a r b ila n j i h o z l a n g a n b o 'lib , y o g 'o c h , x o d a , s im y o g 'o c h ,
t a x t a , h a r xil k o n s t r u k s i y a l a r va s h u n g a o 'x s h a s h y u k la r n i 
t a s h i s h d a tirg ak u s t u n l a r o 'r n a t i s h m o s l a m a l a r i g a ega b o 'la d i.
10.3-rasm . Yaxlit m etall bortli t o 'r t o 'q li pla tfo rm a
Z a m o n a v iy p la tfo rm a la rn in g y u k k o 'ta r is h qobiliyati 70— 72 
t o n n a n i tash k il e ta d i. M assasi 10, 20 va 30 t k a tta to n n ajli 
k o n te y n e r l a r n i ta sh ish u c h u n m a x su s t o 'r t o 'q l i p la t f o r m a la r
c h iq a r ilg a n .