A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

Uzun 
tarkibli yoMovchi poyezd 
a y n i p o y e z d n i tu z is h c h iz m a s id a g id a n
k o bp r o q v a g o n la r g a eg a b o ‘ladi. 
Uzunligi oshirilgan yoMovchi 
poyezd 
t a rk ib la r id a g i v a g o n l a r s o n i 
2 0
d a n o r ta d i. Ikki y o ‘lov- 
c h i p o y e z d l a r i o lz a r o b i r l a s h t i r i l i b , u l a r n i n g h a r b i r i n i n g
b o s h i d a ishlab t u r g a n lo k o m o tiv la r i b o ‘lsa, b u n d a y p o y e z d la r
birlashgan yoMovchi poyezd 
deyiladi.
Y o ‘lo v c h i t a s h i s h n i n g u m u m i y h a j m i d a s h a h a r a t r o f t a -
s h is h la r n in g u lu sh i k a tta . S h a h a r a t r o f t a s h is h la r n in g x arak terli 
x u su siy ati u s h b u tu rd a g i p o y e z d la r n i n g y o l o v c h i l a r n i c h i q a -
rish va tu s h iris h u c h u n k o ‘p t o ‘x ta sh i, h a r a k a t n i n g yil fasl-
2 5 1

---

lari, haft a k u n la ri va s o a tla r b o ‘y ic h a notekisligi va o 'z g a r ib
t u r i s h i d a n iborat.
S h a h a r a t r o f y o 'n a lis h la r d a g i y o l o v c h i l a r o q im i j u d a k o ‘p 
b o l s a , ularga qu lay lik y a r a tish m a q s a d id a „ z o n a li h a r a k a t
16
deb 
n o m l a n u v c h i j a d v a l b o ‘y i c h a h a r a k a t n i ta s h k il q ilis h usuli 
q o d l a n a d i . B u n d a s h a h a r a t r o f y o 'n a l i s h lin iy a si b i r n e c h a
q is m la rg a — z o n a la r g a b o ‘lin ad i va b ir z o n a b o 'y i c h a b a r c h a
b e k a tl a r d a t o ‘x ta y d ig a n p o y e z d la r b o s h q a z o n a la r d a t o ‘x ta m a y
yoki fa q a t k a tta b e k a tl a r d a t o ‘x ta b o ‘ta d i. I k k i n c h i z o n a g a
b o r a d ig a n y o l o v c h i l a r o ‘z z o n a p o y e z d la r i d a b ir in c h i z o n a
b o ‘y lab t o ‘x t a m a y o ‘ta d ila r. H a r a k a t n i b u n d a y tashkil q ilishda , 
a w a l o , p o y e z d la r n in g y o l o v c h i l a r bilan t o ‘lishi n is b a ta n bir 
tek is va m a s o fa n i o ‘tish u c h u n vaqt h a m k a m r o q sarflan ad i.
Y o l o v c h i l a r n i n g b a y r a m va d a m o lish k u n la ri s h a h a r d a n
ta s h q a r ig a c h iq is h e h tiy o jla rin i q o n d i r i s h m a q s a d id a b ir la s h ti­
rilgan ( q o ‘s h m a ) e le k tr p o y e z d la r n in g va q o ‘s h i m c h a s h a h a r ­
a t r o f p o y e z d l a r n i n g h a r a k a t i n i ta s h k il q ilis h h a m a m a l g a
oshiriladi.
A g a r s h a h a r a t r o f y o ‘n a lish la rd a g i y o l o v c h i l a r o q im i k a m
boMsa, e le k tr la s h tir ilg a n y o ‘lla rd a h a m iq tiso d iy t e ja m k o r lik
m a q s a d l a r i d a y o l o v c h i l a r u c h u n d i z e l - p o y e z d l a r q a t n o v i n i
tash k il qilish m u m k in .
Y o ‘lo v c h ila rg a qu lay lik y aratish m a q s a d i d a y o i c h i p t a l a r in i
o l d i n d a n so tish , u la rn i y o l o v c h i l a r n i n g uylariga, s h u j u m l a -
d a n a y r im o ra liq sta n s iy a la r ig a h a m y e tk a z ib b e r is h , k a tta
s h a h a r l a r o rq a li o ‘tib k e ta d ig a n y o ‘lo v c h ila rg a yoMda, safar 
v a q t i d a p o y e z d n i n g o ' z i d a kcyingi y o ‘li u c h u n c h i p t a b ilan 
t a 'm i n l a s h a m a liy o tla ri h a m ta tb iq e t i l g a n . Y o ‘l o v c h i l a r g a c h i p t a
s o t i s h , j o y l a r n i b e lg ila s h va h i s o b g a o lis h u c h u n u z o q q a
q a t n o v c h i p o y e z d la r g a y o N o v c h ilarn i c h i p t a b ila n t a ’m in lo v c h i 
„ E k s p r e s s — 2 “ tizim i ta tb iq etilgan b o 'lib , lining y o r d a m i d a
y o l o v c h i g a 45 s o n iy a ic h id a x iz m a t k o ‘rsatish m u m k i n .
Y o 'lo v c h ila r g a k o ‘rsa tila d ig a n x iz m a t l a r te z va soz b o i i s h i
u c h u n x iz m a t b o s h q a r u v i z a m o n a v i y k o m p y u t e r l a r va h is o b - 
l a s h t e x n i k a s i b i l a n j i h o z l a n g a n . U l a r d a c h i p t a y o z u v c h i ,
to p s h i r u v c h i , k o m p o s t e r l o v c h i m a s h i n a l a r , a v t o m a t i k m a ’lu - 
m o t n o m a l a r , te le v iz io n k o ‘r s a tk ic h la r va b o s h q a l a r m avjud.
Y o l o v c h i l a r g a q u la y lik y a r a tish m a q s a d i d a t e m i r y o ‘l va 
b o s h q a t r a n s p o r t tu r la r in in g tu ta s h is h p u n k t l a r i d a b a r p o etilgan
2 5 2

---

b irla s h g a n v o k z a lla r t e m i r y o i l a r , a v to m o b il va h a v o yoMlari 
b o ‘y lab y u r a d ig a n y o l o v c h i l a r u c h u n b ir y o ‘la x iz m a t k o 'r s a t a
oladi.