A yuldashev

4 -уо‘ла/кА: yangi korxonalarm qayd etish bilan bog'liq va shunga 
o'xshash imtiyozlar.
Yer solig'idan imtiyozlar ikki xil bo'ladi:
1. Yer uchastkalari soliqdan ozod etiladi.
2. Yuridik shaxslar soliqdan ozod etiladi.
Soliq kodeksining 101-moddasida asosan, soliq solinmaydigan yer 
uchastkalariga quyidagi yerlar kiradi:
1) shaharlar, shahar posyolkalari va qishloq aholi punktlarinmg um u­
miy foydalanishdagi yerlari (maydonlar, ko'chalar, tor ko'chalar, yo'llar, 
sohil bo'ylari, ariq tarmoqlari, qabristonlar va boshqalar);
2) jam oa bog'dorchiligi, uzumchiligi va polizchiligining, jam oa garaj- 
larining um um iy foydalanishdagi yerlari;
3) tabiatni muhofaza qilish ahamiyatiga molik yerlar (davlat qo'riq- 
xonalari, milliy va dendrologiya bog'lari. botanika bog'lari, zakazniklar, ov
109

---

qilishga mo'ljallanganlari bundan mustasno, tabiat yodgorliklari), ixota 
daraxtzorlari egallagan yerlar;
4) tarixiy-madaniy ahamiyatga molik yerlar (tarixiy-madaniy qo'riq- 
xonalar, xotira bog'lari, sag'analar, arxeologiya yodgorliklari, tarix va ma- 
daniyat yodgorliklari egallagan yerlar);
5) suv fondi yerlari (daryolar, ko'llar, suv omborlari, kanallar, den- 
gizlar, muzliklar, botqoqliklar, gidrotexnika va boshqa suv xo'jaligi insho­
otlari egallagan yerlar, shuningdek, suv havzalari soxilidagi suv xo'jaligi 
ehtiyojlari uchun korxonalar, muassasalar va tashkilotlarga belgilangan tar­
tibda berilgan yerlar);
6) elektr uzatish liniyalari, podstantsiyalar, umumdavlat aloqa liniya­
lari va ulaming inshootlari egallagan yerlar;
7) umumiy foydalanishdagi avtomobil yo'llari, tem ir yo'llammg 
umumiy tarm og'i, umumiy foydalanishdagi shahar elektr transporti (shu 
jum ladan, metropoliten) va ularning inshootlari egallagan yerlar;
8) sport inshootlari, stadionlar, sport maydonchalari, suzish havzalari, 
sportning texnik turlari obyektlari va boshqa jismoniy tarbiya-sogiom - 
lashtirish komplekslari, onalar va bolalaming dam olish va sog'lomlash- 
tirish joylari, sanatoriy-kurort muassasalari va dam olish uylari, o'quv- 
mashq bazalari egallagan yerlar;
9) magistral suv quvurlari, neft va gaz quvurlari, magistral kanali- 
zatsiya kollektorlari va ulaming inshootlari, suv olish va tozalash insho­
otlari, shuningdek, suv ta ’minoti va kanalizatsiyaga tegishli boshqa obyekt­
lar egallagan yerlar;
10) samolyotlaming uchish-qo'nish maydonlari, shu jum ladan, ulami 
yerda boshqarish yo'lkalari va to'xtash joylari, fuqaro aviatsiyasi aeroport- 
larining radionavigatsiya va elektr-yoritish uskunalari joylashgan yerlar;
11) ishlab chiqarish obyektlari kurilishi uchun ajratilgan (yoki 
obyektlari egallagan) va O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 
qarori bilan qurilish ishlari to'xtatib qo'yilgan yerlar;
12) gidrometeorologiya va gidrogeologiya stansiyalari ham da postlari 
egallagan yerlar;
13) ilmiy tashkilotlarning qishloq xo'jaligi ahamiyatiga molik va o 'r­
m on fondidagi yerlari, qishloq xo'jaligi va urmon xo'jaligi sohasidagi ilmiy- 
tadkikot tashkilotlari ham da o'quv yurtlariga qarashli tajriba, eksperimental 
va o'qkuv-tajriba xo'jaliklarining bevosita ilmiy va o'quv maqsadlari uchun 
foydalaniladigan yerlari;
14) yangi o'zlashtirilayotgan yerlar va meliorativ holatini yaxshilash 
ishlari olib borilayotgan sug'oriladigan yerlar-loyihada nazarda tutilgan 
'muddatga, lekin ishlar boshlanganidan e ’tiboran ko'pi bilan besh yilga;
15) zaxiradagi yerlar;
16) rekreatsion ahamiyatga molik yerlar (aholining ommaviy dam 
olishi va turizmini tashkil etish uchun tegishli muassasalarga berilgan yer­
lar: o'rm on bog'lari, bog'lar, hiyobonlar, plyajlar va boshqalar);
110

---

17) 
sog‘lomlashtirish ahamiyatiga molik yerlar (kasalliklarning oldini 
olish va odam iam i davolash ishini tashkil etish uchun qulay tabiiy 
omillarga ega bo'lgan yerlar);
. 18) yakka tartibda uy-joy kurish va shaxsiy yordamchi xo'jalik yuritish 
uchun qonun hujjatlarida belgilangan normalar doirasida berilgan yerlar -
yer uchastkalari berilgan paytdan e’tiboran ikki yil nuiddatga.
Yerlardan o ‘z o'm ida foydalanilmagan taqdirda ushbu m oddada 
belgilangan imtiyozlar qo'llanilmaydi.
Soliq kodeksining 102-moddasiga asosan quyidagi yuridik shaxslar yer 
solig‘idan ozod qilinadilar:
1) tijorat bilan shug'ullanmaydigan yuridik shaxslar (budjctdan m o ­
liyaviy ta ’minlanadigan boshqamv organlari v.i ilmiy tadqot muassasalari 
bundan mustasno), yer uchastkalaridan tadblrkorllk tiioliyati yo'lida 
foydalanayotganlaridan tashqari;
2) madaniyat, maorif, sog'liqni saqlaxh va i|litti«>iy ta'ininol m uas­
sasalari, bo'ysunuvidan q at’i nazar, o'z zimmalarigu yuklangan va/.ifalarni 
amalga oshirish uchun ularga ajratilgan yer uchastkalari tu lam;
3) dehkon (fermcr) xo'jaliklari 
davlat ro'yxatidan o'tka/ilgan payt- 
dan e ’tiboran ikki yil muddatga;
4) chet el i i vest i tsi ya I a ri ishtirokidagi, ishlab < hi( |iu i*>l i laolivnti bilan 
shug‘ullanuvchi yuridik shaxslar 
ro'yxatdan o'tka/ilgan p.iyldiin i 'tihoran 
ikki yil mobaynida;
5) nogironlar ijtimoiy birlashmalari, « N iu o m v lamgamiaM O '/I
k
- 
kiston chem obilchilar uyushmasi tasarrulida bo'lgan,Milovi hilun um um iy 
sonining kamida ellik foizini nogironlar tashkil etgun yuridik shaxslar, 
savdo, vositachilik ta ’minot-sotish va tayyorlov faoliyati bilan shug'ulla 
nuvchi yuridik shaxslar bundan mustasno;
6 ) «Sog'lom avlod uchun» xalqaro xayriya jamg'armuM, O'zbekiston 
Respublikasi Qizil Yarim Oy jamiyati, «N uroniy' lamg'aimasl korxonalari, 
bo'shatib olinayotgan mablag'larxlim o'/.la lining ustavda belgilangan vazi­
falarini bajarish uchun foydalanish shaiti bilan,
7) Samarqand, Huxoro, Xiva va loshkriil slmharlarida yangi tashkil 
etilgan turistik faoliy.it bilan shug'ulUichuvchi yuiidlk shaxslar 
tashkil 
etilgan paytdan c ’tiboran birinchi foyda olgunlga qadar, biix)q bu muddat 
ular ro'yxatdan o'tka/.ilgan paytdan c'tiboian m il vild.in oshmasligi lozim.
Soliq kodeksi 102-moddasining birinchi qixini 3 va 4-bandlarida 
ko'iMitilgan yuridik shaxslar belgilangan untiyo/.h davrdan keyin bir yil 
o'tguniga q.ulai tiigatilgan t.iqdiida, soliq summasi ulam ing butun faoliyat 
davri uchun to'liq miqdorda undiriladi.