A yuldashev

Yuridik shdwlunliin ulinihliy.iin vet solig'ini hisoblash va budjetga to ‘- 
lush tartiblari
Yer solig'ini hisoblash tartibi ish tajribasi to'planishiga qarab m un- 
tazam takomillashlinb bonldi Munga soliq to'lovchilarning qonundagi u 
yoki bu qoidalarni tushuntirib berishni iltimos qilgan xatlari ham jiddiy 
ta ’sir ko'rsatdi
111

---

Soliq kodeksida yer solig'ini hisoblash va to'lash tartibi amalda eski 
tartibdagidek o'zgarmay qoldi, biroq b a’zi o'zgarishlar ham yuz berdi.
Soliq qonunchiligiga muvofiq yuridik shaxslar yer soligini mustakil 
ravishda hisoblab chiqadilar va davlat soliq inspeksiyalariga har yilning
1-fevraliga qadar taqdim etadilar. Shunday qilib, soliq to'gri hisoblanishi 
uchun mas’uliyat yuridik shaxslar zimmasiga tushadi. Hatto, agar soliqni 
hisoblash uchun yer maydoni rasmiy hujjatlar bo'yicha qabul qilingan, 
tekshiruvda esa ular band etgan yer uchastkasi maydoni hisob-kitobda 
ko'rsatilganigan ortiqeha bo'lib chiqsa, yuridik shaxslardan soliqni to'g'ri 
hisoblash uchun mas’uliyat soqit qilinmaydi.
Agar yer sotilsa, olib qo'yilsa (kamaysa) soliqni undirish yer olib 
qo'yilgan oydan boshlab tuxtatiladi, (kamaytiriladi) Masalan, korxonadan 
yer uchastkasining bir qismi tegishli davlat hokimiyati idoralari tom onidan 
25-avgustdan olib qo'yildi, unda korxona soliqni 1-avgustidan to'lamaydi.
Yer solig'idan imtiyoz belgilanganda ular shu huquq paydo bo'lgan 
oyidan boshlab soliq tulamaydilar. Yer solig'idan imtiyoz to'xtatilgan 
hollarda, shu imtiyoz to'xtatilgan oydan so'ngi oydan boshlab yer solig'i 
to'lanadi.
Yer maydoni bir qancha yuridik shaxslarning mulkida bo'lgan quri- 
lishiga tegishli bo'ladi, har bir mulkdor umumiy maydonidagi hissasiga 
qarab yer solig'i to'laydi.
K o'p qaw atli turar joylaming bir qismini egallagan yuridik shaxslar 
turar joyning umumiy maydonidan egallagan qismi uchun soliq to'laydi 
yoki shu yuridik shaxs foydalanayotgan ishlab chiqarish imoratining foyda- 
lanishi hissasiga qarab soliq to'laydi.
Soliqqa tortish maqsadida o'rm on, baliqchilik va ovchilik korxonalari 
hamda mashina - traktor parklari qishloq xo'jalik korxonalariga teng- 
lashtiriladi.
Soliqdan olgan imtiyozlami m a’lum maqsadlarga foydalanuvchi yuri­
dik shaxslar ham yer solig'ining hisobini soliq idoralariga belgilangan mud- 
datda va shaklda topshiradilar.
Yer uchastkasi yil ichida ajratilib berilsa, yer uchastkasi ajratilgan 
so'ngi oydan boshlab yer solig'i to'laydi. Masalan, korxonaga yer tegishli 
idoralam ing qarori asosida 15-avgustdan berildi, ya’ni soliqni korxona
1 sentabrdan boshlab to'laydi.