Abdujalil razzaqov olamhaqida xususiy

- Z a m o n  harakatning paydo b o ‘lishida doim o qatnashadi. Vaqt esa, 
asosan 
Z am o n
xususiyatlarini 
va 
harakatni 
o ‘rganishda 
foydalaniladigan bir vosita. V aqt tushunchasi hali insonlar ongida 
sh akllanib 
ulgurm agan 
davrlarda 
ham
Z am on 
hozirgiday 
kechavergan;
- Q o ’llanish sohasi b o 'y ich a ham Z am on va V aqt bir-biridan farq 
qiladi: Z am on tushunchasi asosan falsafada q o ’llanilsa, V aqt asosan 
tabiiy 
fanlarda 
hisob-kitob 
ishlarida. 
shuningdek, 
kundalik 
tu rm u sh im izd a keng q o ila n ila d i;
- Z am on m ateriya va m akon ishtirokisiz r o ‘y beradigan n oin ertsial 
h a ra k a tn in g v a g o n a turidir. U m utlaqo tekin jaray o n d ir;
~
28
~

---

A B D U JA L IL R A Z Z A Q O V
O LAM HAQIDA X U S U S IY FALSAFA
- Turli “vaqt m ashinalari” , vaqtning o ‘zgaruvchanligi haqidagi 
xilm a- xil nazariyalar ham da tajriba va kuzatuvlarning natijalari 
n o to ‘g ‘ri 
hisob 
-
kitoblardagi 
xatoliklar 
ham da 
m antiqsiz 
m ulohazalarning hosilasidir.
A ytilganlardan xulosa qilinadigan bo‘lsa, Zam on va Vaqt 
tu sh u n ch alari aslida bir-birin i absolyut takrorlovchi tushunchalar, - deb 
b o ‘lm aydi. 
A yniqsa harakat bilan b o g ‘liq hisob-kitoblarda ularni 
alm ashtirib q o ‘llash m a ’lum darajada xatoliklarni ham keltirib chiqarishi 
m um kin. Shuningdek, keltirilgan vaqt tushunchalarining borliqlarga nisbat 
berib aytilgan birorta xususiyatlariga zid bo'Isa, unday tushunchalarni 
Z am on tarkibiga kiritib b o ‘lm aydi.
Z am on tarkibiga kiritilgan vaqtlar qanchalik xilm a-xil atalmasin, 
ularga nisbatan q o ‘llaniladigan asosiy o 'lc h o v birliklari o ‘zgarmas v a u 
xalqaro standartga ega. U nga m uvofiq, vaqtlarni baholashda asosiy 
o ‘lchov birliklari bizga kundalik turm ushim izdan ayon bo‘lgan o ‘sha 
sekund, m inut va soatlardir. U larni qayd etish uchun m axsus vaqt 
o ‘lchagichlar - xilm a-xil soatlar va oMchash usullari o ‘ylab topilib, amalda 
jo riy qilingan. Bu aytilganlar deyarli barchaga m a’lum narsalar b o ‘lgani 
uchun, ular haqida batafsil to ‘xtalib o ‘tishga hojat qoldirm aydi.
B undan tashqari, kun,tun. sutka(kecha-kunduz), 
oy(o‘rtacha 30 
kun), yil(365 kun), asr(yuz yil), davr. zam on, umr. m uddat. fursat, kabi 
xilm a-xil vaqt o ‘Ichovlari birliklari ham q o ‘llaniladi.