Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti

Mehmon – atoyi Xudo.

O’zbek xalqi qadimdan mehmondo’stlikni ulug’lagan “Mehmon – otangdan aziz”, “Mehmon kerak eshikdan, rizqi kelar teshikdan”, “Yaxshi mehmon osh ustiga keladi” kabi maqollar yaratgan. Xalqimizning bu olijanobligi chindan ham tahsinga loyiq. Azizlarim, sizlar bu xayratomuz fazilatlarni ulug’lang.

Mehmonni samimiyatu beg’ubor tabassum bilan kutib olgan kishini boshqalarning ham o’ziga shunday munosabatda bo’lishlariga erishadi.

Xonadonga mehmon kelishi oldindan tayin bo’lsa, yaxshi. Har holda kishi tayyorgarlik ko’rib qo’yadi. Biroq ba’zida mehmon kutilmagan paytda kelib qolishi mumkin. Shunday paytlarda ham mezbon biroz shoshib qolganligini bildirmasligi, ro’zg’orda borini bordek qilib dasturxon tuzashi lozim bo’ladi. Bu ish, tabiyki, mehmonga hurmat hisoblanadi.

Rivoyat. Bir xonadonga kutilmaganda aziz mehmon kelib qolibdi. Xonadon sohibi oshdan keyin dasturxonga qovun so’yib qo’ymoqchi bo’lib, qiziga debdi:

- Qizim, omborxonadagi qovunlardan yaxshisini tanlab, olib chiqing!

Qizi qarasa, omborxonada bor – yo’g’i bittagina qovun qolgan ekan. Olib chiqib otasiga uzatibdi. Shunda ota:

- Yo’q qizim, bu qovun menga yoqmayroq turibdi. Boshqasini olib chiqing, - debdi.

Garchi omborda boshqa qovun yo’q bo’lsa ham qiz otasining ra’yini qaytarmabdi.

- Xo’p bo’ladi, otajon, - debdi – yu, qaytib omborga tushib, yana shu qovunni olib chiqibdi va bu gal uning boshqa tomonini o’girgan holatda otasiga uzatibdi. Ammo, ming afsuski, qovun bu gal ham otaga xush kelmabdi. U:

- Qizim, menga bunisi ham yoqmadi. Bundan ham yaxshirog’ini tanlab, olib chiqing, - debdi. Qiz tag’in omborga qaytib tushib, o’sha qovunning yana boshqa tomonidan otasiga ko’rsatib uzatibdi. Bu gal ota:

- Mana bunisi tuzukroqqa o’xshaydi, - deb qovunni so’yib dasturxonga qo’yibdi.

Ko’rdingizmi, ota azbaroyi mehmonni hurmat qilgani uchun ham qovunning eng sarasini olib chiqishni buyuribdi qiziga. Aql – xushli qizi esa garchi bittagina qovun qolgan bo’lsa ham uni qayta – qayta olib, chiqib, turli tomonini aylantirib otasiga ko’rsataveribdi. Shunday qilib, qiz ham mehmonning hurmatini joyiga qo’yibdi, ham otasining mehmon oldida mulzam bo’lishiga yo’l qo’ymabdi.

Mehmon – atoyi Xudo deydilar. Uni doim ochiq chehra hursandchilik bilan kutib olish darkor [14. 172 – 174 b.].

Bu mavzu bo’yicha bahs o’tkazish orqali bolalarda mehmondo’stlik, muruvvatlilik, muomalada xushyorlik, bag’rikenglik kabi insoniy xislatlar rivojlanadi.

Bunday hollarda sizda boshqacha ham bo’lishi mumkin! Buni siz qanday bajargan bo’lar edingiz, deb bolalarga murojaat qilib qo’yilsa, foydadan holi bo’lmaydi.