Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika universiteti o'zbek tili va adabiyoti fakulteti

gapidagi mard so'zi aslida sifat turkumiga xos bo'lib, otga ko'chgan, "odam" 
ma'nosida qo'llangan. Bu holat sifatdoshlarda ham mavjud: o'qigan—o'zar kabi. 
Mustahkamlash darsi 
Har doimdek guruhlar bilan ishlaymiz 

---

8 
1-guruh:
“Bilimdonlar” guruhi. 
Biz guruhimizni “Bilimdonlar” deya atadik. Yurtrtboshimiz shunday 
degan:”Farzandlarimiz bizdan kora kuchli , bilimli, don ova albatta baxtli bo`lishlari 
shart” 
2- guruh:
“Tadbirkorlar”guruhi. 
2011 yil “Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik yili ”deb ataldi. Biz kelajakda 
mahoratli kasb egalari bo`lib yurtimiz sha`nini ko`taramiz. 
3-guruh:
“Kelajak” guruhi. 
Bugun bizlar Barkamol avlod 
Shu vatanning suyanch ardog`i 
Azim chinor bo`lsagar Vatan 
Bizlar uning ko`rki yaprog`i 
O`quvchilarni quyidagi kartochkalar asosida ballarini aniqlab olamiz. 
“jarima” “rag’bat ” 
1.”Uy vazifasi” 
O`qituvchi : 
Uyga vazifa etib qanday topshiriq berilgan edi? 
O`qituvchi : 
Barchangiz daftaringizni ochib qo`ying. Tekshiraman. 
O`quvchi : 
Uyga vazifa 447- mashq “Do`st-do`stning oynasi” mavzusida matn tuzish. 3 ta 
guruhdan namuna sifatida bittadan o`qitiladi. 
Do`stlik haqida sahna ko`rinishi ijro etiladi. 
Guruhlarga “Rag`bat” yoki “Jarima” kartochkasi beriladi. 
“Aqliy hujum” sharti orqali 3 ta guruhimizning o`tilgan mavzular bo`yicha bilimini 
tekshiramiz. 
1-guruh:
“Bilimdonlar” guruhiga tezkor savollar orqali murojaat etamiz. 
1. Soʻz yasalishi nima- 
2. Morfologik usul - 
3. Sintaktik usul 
4. Ikki kishining o`zaro suhbati- 
5. Morfemika boʻlimi qanday boʻlim- 
6. Gapning markazi- 

---

9 
7. Gap nima- 
2- guruh:
“Tadbirkorlar”guruhiga testlar beriladi 
1.Nutq a`zosini toping 
A . yurak B .til 
S . quloq 
2.Soʻz yasalishini turlari nechta 
A .3 ta 
B .2ta 
S .4ta 
3. Quyidagi soʻzlarni qaysi biri yasama soʻz? 
A .kitobim 
B.oʻqib tashladi S. bayon etdi 
4.Qaysi javobda qorishiq j tovushi mavjud? 
A .juma 
B .juda 
S .jurnal 
5.Qo`sh undoshlardan biri tushirilsa yana bir so`z hosil bo`lgan qatorni toping. 
A .qattiq 
B .alla 
S .ikkala 
6.Tutuq belgisi mavjud so`zni toping 
A .qo`shiq 
B .Mo`jiza S .ma`no 
7. Bilimdon soʻzida qaysi soʻz oʻzak hisoblanadi? 
A.bil 
B .bilim
S.bilimdon 
3-guruh:
“Kelajak” guruhi esa Grammatik topishmoqlar beraman. 
1. Bosh kelishikda so`zi 
Gapda bosh bo`lak o`zi (ega) 
2.Biri turlanar, biri tuslanar (ot, fe`l) 
3.Tugal mazmun bildirar 
So`ngida nuqta bo`lar (darak gap) 
4.Sening, noning, quvoning, 
Shu so`zlar orasidan
Bizlarga fe`lni toping ( quvoning) 
5.Ota-ona, oyu oftob 
Qanday so`zlar javobin top ( ) 
6.Bir so`z yozilsa takror 
Orasida ne darkor (chiziqcha) 
7. Menda boru senda bor 
Odamda bor olamda yo`q 
Bu qaysi harf (n harfi) 
8.Aytamizu, yozamiz 
Ko`ramizu eshitamiz (harf) 

---

10 
O`qituvchi : 
Berilgan javoblardan to`g`risiga “Rag`bat” noto`g`ri javob uchun “Jarima” 
kartochkalarini beraman. ”Mustaqil ish” shartida o`lkamizda bahor fasli hukmronligi 
bois turli xil bahor haqida gaplar tuzasiz. Xatosiz , husnixat bilan yozilgan gap egalarini 
aniqlaymiz. Yozuv taxtasiga 3ta guruhdan 1tadan o`quvchi chiqib yozadi. 
Shu o`rinda qiziqarli daqiqa o`tkaziladi. Loflardan namuna aytiladi. 
-Do`stim bilasizmi , mening bobomning boshi osmonga tegib turar ekan-debdi 
Sodiq 
-Do`stim o`sha bobongizni elkasiga bir nima tegib turmas ekanmi?-debdi Xoliq 
-Ha, bobom aytgandi. 
-O`sha narsa mening bobomning to`nlarini etaklari ekan. 
O`qituvchi : 
Mana, “Bir chimdim kulgi” sahifasidan o`tib “darslik-eng yaqin 
yordamchi”shartiga ham yetib keldik. Bunda biz darslik bilan ishlaymiz. 
Husnixatingizga baho qo`yaman. 
I-topshiriq 
FAQAT , SAFSATA, SHANBA , FIRMA, FALSAFA, TANBUR, O`N BESH 
MUSTAHKAMLASH UCHUN BERILGAN SAVOLLARGA “Zinama-
zina”o`yinidan foydalanib javob beramiz. 
O`quvchilar raqamlari zinadagi sonlarni birini tanlaydi, shu raqamli savolga 
javob beradi. 
Masalan , 
1.J tovushini izohlang 
2.Tutuq belgisini izohlang 
3.F harfi boshlanuvchi so`zlardan ayting. 
4.O`zakka egalik qo`shimchalar qo`shilganda bo`ladigan fonetik o`zgarishlar 
haqida so`zlang. 
Berilgan javoblardan to`g`risiga “Rag`bat” noto`g`ri javob uchun 
“Jarima” kartochkalarini beriladi. 
O`qituvchi : 
Aziz o`quvchilar ! Mana hayojonli daqqalar yetib keldi. Endi sardorlarni 
sinaymiz. Ular “Omadingni sinab ko`r” texnika vositasidan foydalanib savollrga javob 
berishadi. 
1. Mahoratingizni ko`rsating 
2. Qo`shiq aytib bera olasizmi? 
3. Tabiat haqida gap tuzing. 
Sardorlar savollarga javob berishadi. Ular ham o`qituvchi tomonidan 
baholanadi. 

---

11 
O`qituvchi : 
So`nggi soniyalarda kartochkalar sonini aniqlab , g`olib guruhni topamiz. Bahor 
fasli bo`lgani bois quyidagi tartibda baholayman. 
quyosh - “5”- baho ramzi
gul- “4”- baho ramzi barg- “3”- baho 
ramzi 
O`quvchilarga rasmli kartochkalar tarqatib baholanadi. G`olib guruh 
taqdirlanadi. 
O`qituvchi : 
Mana darsimiz ham o`z nihoyasiga yetmoqda. Bugungi darsimizning “Eng 
faol”, “Eng iste`dodli”, “Eng bilimdon ” guruhini aniqlash uchun mehmonlarimizga 
murojaat etamiz. Demak ,bugun hammangiz yaxshi ishtirok etdingiz. Doimo ushbu 
satrlarni qalbingizga jo qilib oling. 
Boshing egib , ta`zim ayla, shukrona ayt. 
Seni guldek erkalagan chaman uchun, 
Osmonlarda yurgan bo`lsang, tuproqqa qayt 
Aytgil do`stim nima qildik vatan uchun. 
UYGA VAZIFA. 
Soʻz yasalishi boʻyicha oʻtilganlarni takrorlab kelish. 

---

12 

---

13