Abdulla qodiriy nomidagi jizzax

Klinik metod 
eksperimental va differensial usullari odatda xatti umumiy faktlarni o'r-
ganish uchun ishlatiladigan bo'lsa, klinik usul individual xususiyatlarini o'r-
ganish uchun qaratilgan. klinik sozlama yoki jismoniy va ruhiy kasalliklar 
maslahat va davolash uchun kelgan odamlar parvarishlash va davolash tufayli 
atrof-muhit. Shu ma'noda, klinik usullari muammo yoki favqulodda xulq tub 
sabablarini tergov va taklif va tegishli shart-sharoit va imkon muolajalar 
ta'minlash vazifa bilan engish barcha usullarini eslatadi: 
Yaxshi klinik usuli tushunchasi sifatida ta'riflash mumkin klinik psix-
ologiya juda tushunchasi, mavjud: Klinik psixologiya san'at va texnologiya 
yechimlari shaxsiyati tuzatish muammolar bo'ladi. Bu ta'rifga tahlili bizga ta-
biat va klinik usuli davolash haqida quyidagi xususiyatlarga ba'zi farq yordam 
mumkin; 
(I) klinik usul xususan holda tegishli. 
(II) shaxs ba'zi muammolar bor. 
(III) tashxis qo'yish va davolash ikkalasi usullari Ushbu muammolarni 
hal qo'llaniladi. 
(IV) klinik yondashuv barcha har bir bemorga nisbatan qo'llanila 
olmaydi, degan ma'noni anglatadi, bir san'at, shuningdek, ilm-fan va 
texnologiya, deb, va u sog'lom va insoniyat yaxshiroq yaratish zavq oladi. 
Shunday qilib, psixologik tashxis tadqiqot va ruhiy muammolar davo-
lash yoki individual kasallik bu usulning asosiy elementlari.
13
Testlar juda xilma-xil bo‘ladi. Quyida bulardan ba’zilari keltirilgan:
1. YUtuqlarga erishish testlari – sinaluvchining aniq bilim, malaka va 
ko‘nikmalarga ega bo‘lish darajasini aniqlash imkonini beradigan psixologik 
tashhislash metodikalardan biri. 
2. Idrok testlari – individning aqliy imkoniyatlarini aniqlovchi
psixologik tashhislash metodikasi. 
3. Ijodkorlik testlari – insonning ijodkorlik qobiliyatlarini o‘rganish va 
baholash metodikalarining jamlanmasi. 
13
S.K.Mangal: “General Psychology” 2013y 37p 

---

54 
4. SHaxsni bilish testlari – individ shaxsining turli tomonlariga baho 
berish imkonini yaratuvchi psixologik tashhislash metodikasi. 
5. Loyihalash testlari – psixologik izohlashga, ya’ni, sub’ekt tomonidan 
xususiy xossalari va holatlarining ustun bo‘lgan ehtiyojlar, mazmunlar va 
qadriyatlar ta’sirida ongli va ongsiz ravishda tashqi ob’ektlarga ko‘chirilishiga 
asoslangan shaxsni yaxlit o‘rganish uchun qo‘llaniladigan metodikalar 
jamlanmasi. 
YUqorida keltirilgan testlar turlarining aniq qo‘llanilishi haqidagi 
ma’lumotlarga A.X. YUgayning «Obщaya psixologiya: laboratorno-
prakticheskie zanyatiya» (Tashkent, 2007) o‘quv qo‘llanmasi yordamida ega 
bo‘lish mumkin. 
6. Suhbat metodi o‘rganilayotgan muammoni qo‘shimcha ravishda 
yoritib berish uchun yordamchi vosita bo‘lib hisoblanadi. Suhbat – bu nutq 
muloqoti orqali psixologik axborotga to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bevosita yo‘l 
bilan ega bo‘lishni ko‘zda tutuvchi metod. Suhbat sinaluvchi, uning 
harakatlari mayllari va motivlari, psixik holatlari va boshqalar haqida 
ma’lumot olishning asosiy usuli bo‘lib xizmat qiladi. 
7. Psixologik intervyu – insonning shaxsiy sifatlari, tasavvurlari, 
motivlari va boshqalarni o‘rganishga yo‘naltirilgan intervyu. Psixologik 
metod sifatida intervyu o‘tkazilishi uchun katta kuch va vaqt talab qilgani 
hisobiga, asosan, individual tadqiqot ishida, ya’ni, shifoxona amaliyotida, 
maslahat berishda, shaxsiy psixologik korreksiya jarayonida qo‘llaniladi. Bu 
metodning afzalligi shundaki, etarlicha tayyorgarlikka ega bo‘lgan psixolog 
yordamida so‘z iboralari, mimika, holat, tovush sifati, tashqi ko‘rinish, 
harakatlarning o‘ziga xosligi, faollik darajasi, hissiy reaksiya va boshqa 
muloqotning barcha omillari kabi manbalardan inson haqida katta hajmli 
axborot olish mumkin. 
8. Anketa – oldindan tuzilgan savollar tizimiga javoblar olish uchun 
so‘rovnoma varag‘idan iborat verbal kommunikatsiya asosida birlamchi 
ijtimoiy-psixologik axborot olishda qo‘llaniladigan metodik vosita. 
9.