Abdullayeva sarvinoz
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
yusuf xos hojib qutadgu bilig asarining leksik semantik xususiyatlari
|
)+k= emga”k
Qilinchi qari o’g’lan uzlug uqush, O’qush qayda bo’lsa,angar bar, yapush. Kichigi sevuglug,qarisi amul, O’zi tuzun,alchaq,ko’r,asg’I o’gush. *** Zako-yoshdek,oqil qaridek-zehn, Zehn qayda bo’lsa, bor unga etin, Qariligi savlat, go’zal yoshligi, O’zi a’lo, afzal,talay, ko’r nafin. ( www.ziyouz.com kutubxonasi ) Qari leksemasi etimologiyasi haqida to’xtalganda bu leksema “ko’p yashagan”,”keksa” manosini anglatgani, qadimgi turkiy tilda “keksay” ma’nosini bildirgan qarыfe’lidan ma’no taraqqiyoti yo’li bilan ajralib “harakat” ->”shunday harakat oqibatida voqe bo’ladigan holat” ; o’zbek tilida a unlisi a” unlisiga almashgan, ыunlisining qattiqlik belgisi yo’qolganligini bilishimiz mumkin: qarы- > qarы ->qa”ri. Kishik til ag’irlar, topar qut kishi, Kishig til ujuzlar, yarir er bashi. *** Kishin til ulug’lar,topar qut kishi, 18 Kishin til tubanlar,yorilar boshi. ( www.ziyouz.com kutubxonasi ) “Tananing bo’yindan yuqori (old) qismida joylashgan a’zo” ma’nosini anglatuvchi bosh leksemasi qadimgi turkiy tilde ham shunday ma’noni anglatgan va asli ba:sh tarzida talaffuz qilingan, keyinroq a: unlisining cho’ziqlik belgisi yo’qolgan. O’zbek tilida a unlisi a^ unlisiga almashgan: ba:sh>bash>ba^sh Uqush ul yulateg qarangqu tuni Bilig ul yaruqlug’, yarutti sani. *** Uquvdir chirog’dek qarong’u kuni Bilimdir yorug’lik, yoritgay seni. ( www.ziyouz.com kutubxonasi ) Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|