Abdunazarov Zoxid Rustamovichning bitiruv malakaviy ishI

Piknometr  yordamida  spirtni  aniqlash.  50  ml  li  piknometrni 

xromliaralashmasi  bilan  yuvadi,  bir  necha  bor  distillangan  suvda  chayadi,  uni 

kuritib oladi. Keyin piknometr va tiqinni quritgich shkafiga solib 100-105° da 2-3 

soat  quritadi.  Shundan  keyin  piknometrni  quritgich  shkafdan  olib,  qizdirilgan 

granulali  xlorid  kalg’siy  solingan  yeksikatorda  sovutilib  tiqini  bilan  analitik 

tarozida o’lchaydi. Birinchi o’lchov natijasini yozadi, piknometr tiqini bilan yana 

---

quritgich  shkafga  1  soatga  solib  qo’yiladi.  Yana  yeksikatorda  sovutiladi  va 

ikkinchi  marta  o’lchanadi.  Oxirgi  o’lchashning  ko’rsatkichi  oldingi  o’lchashning 

ko’rsatkichi  bilan  mos  tushmaguncha  bu  amalni  takrorlanaveradi.  Natijalar  bir 

biriga  mos  tushganda  piknometr  doimiy  vazngacha  quritilgan  deb 

hisoblanadi. 

Quritilgan  va  o’lchangan  piknometrga  harorati  20°  bo’lgan  suv  quyiladi 

(distillangan  va  qaynatilgan)  va  belgigacha  yetkaziladi.  Qishda  distillangan  suv 

harorati  xonada  20°  past,  yozda  yesa  20°  dan  yuqori  bo’lishi  munosabati  bilan 

piknometrga  xona  haroratidagi  suv  solib  uni  harorati  20°  bo’lgan  suvga 

botiradi  va  30-40  minut  davomida  piknometr  ichidagi  suv  20°  ga  yetmaguncha 

saqlab turadi. 

Suv  harorati  20°  ga  yetganda  suv  bilan  piknometrni  to’ldirish  qoidasini 

belgilaydi. Agar piknometr yuzasida suv sathi chiziqdan cal   oshiqcha   bo’lsa,   

unda      ortiqchasi  oldindan  tayyorlanib  kesib  qo’yilgan  filg’trlash  kog’oz  uchi 

bilan  olib  tashlanadi.  Shu  usulda  piknometrning  og’zini  ichki  devorida  qolib 

ketgan  suv  tomchilarini  olib  tashlashadi.  Shundan  keyin  piknometrni  vannadan 

olib, artib, analitik tarozi oldiga  15-20 minut qo’yib qo’yadi va uni o’lchaydi. 

Piknometrni suvi bilan o’lchaydi va yozib ko’yadi. Keyin piknometrni bir necha 

marta  vino  bilan  chayib  tashlaydi  va  belgigacha  to’ldiradi.  Vino  haroratini  20° 

gacha yetkazadi. 

Piknometr  ichidagini  haydash  kolbaga  o’tqazadi,  2-3  marta  distillangan  suv 

bilan chayib o’sha kolbaga to’kadi. Piknometr qabul idishi sifatida xizmat qiladi. 

Keyin  haydash  kolbani  sovutgich  bilan  ulaydi.  Sovutgichning  uchi  piknometr 

tubiga  yetadigan  naycha  bilan  bog’langan.  Spirt  sarflanmasligi  uchun  piknometr 

tubiga  biroz  distillangan  suv  quyilmasidan  isishni  33  betda  ko’rsatilgandek 

tartiblashtiradi.  Haydalgan  suyuqlik  piknometrning  1/3  to’ldirganda  naychaning 

uchi  suvdan  chiqariladi.  Bunga  piknometrni  tushirilib  yeritiladi.  Piknometrning 

9/10  qismi  to’lganda  haydash  to’xtatiladi.  Keyin  piknometr  20°  belgigacha 

distillangan  suv  bilan  to’ldiriladi,  toza  artib,  15-20  minut  davomida  tarozi  oldiga 

---

qo’yiladi  va  o’lchanadi.  Haydalgan  suyuqlik  bilan  piknometr  og’irligi  yozib 

olinadi.  Quruq  bo’sh  piknometr  vaznini  bilib,  suv  va  haydalgan  suyuqlik  vaznini 

aniqlanadi. Haydalgan suyuqlik vazni bilan distillangan suv vaznining nisbatiga 

qarab haydalgan suyuqlikning solishtirma og’irligini bilib oladi.