Abdunazarov Zoxid Rustamovichning bitiruv malakaviy ishI

X

DDG

=50∙100DK/(10m) 

Bu yerda: D – rangli eritmani optik zichligi; 

            K – dodesilgallat hisobi uchun koeffisiyent, 0,952 gr; 

            50 – metanolni ekstrakt hajmi sm

3

; 

            m – tortma massasi; 

            10 –rangli reaksiya o’tkazish uchun olingan ekstrakt hajmi, sm

3

. 

 

 

 

 

Nitratlarni aniqlash. 

 

 Oziq-ovqat  mahsulotlarini  –  meva  va  sabzavotlarni  yetishtirish  tizimini 

integrallashtirilishi  ko’p  miqdorda  azotli o’g’itlardan foydalanishga  to’g’ri keladi. 

Oqibatda xom ashyolar tarkibida nitratlar miqdorini oshib ketishiga sabab bo’ladi. 

Nitratlarda esa o’z navbatida ovqat hazm qilish sistemasini yuqori bo’limlarigacha 

nitritlargacha qaytarilib,  inson tanasini zaharlashi mumkin. 

Quyida sabzavot va poliz ekinlari hosili tarkibida ruxsat etiladigan nitrat miqdori 

andozalar asosida keltiriladi(mg/kg nitrat ioni hisobida) 

 

 

Kartoshka 

80 

Lavlagi (xuraki) 

140 

Oq boshli karam 

300 

Piyoz 

60 

Sabzi 

300 

Ko’kpiyoz  

400 

Pomidor 

60 

Qovun 

45 

Bodring 

150 

Tarvuz 

45 

   

O’rganiladigan  sabzavotlardan  olinadigan  namunalar,  ulrni  tarkibidagi  nitratlar 

miqdorini  xarakterlashi  kerak.  Olinadigan  namunalarning  o’rtacha  miqdori 

quyidagicha bo’lishi kerak: kartoshka – 50 dona yoki 3 kg, ildizmevalardan 1 kg, 

---

karam  10  bosh  yoki 4 kg,  yashil ko’katlar  0,5 kg,  piyoz 0,5-1 kg,  sarimsoq-1  kg, 

pomidor yoki bodring – 10 dona yoki 3 kg dan  kam bo’lmagan miqdorda olinadi. 

 

Olingan namunalardan tahlil qilish uchun tegishli tartibda namunalar olinadi. 

 

Namunalarni  tahlilga  tayyorlash:sabzavot  mevalarini  barchasi  yaxshilab 

yuvilib,  po’stlog’idan  tozalanib,  iste’molga  yaroqsiz  qismlari  olib  tashlangach,  et 

qismlaridan  tahlil  uchun  namunalar  ajratiladi.  Bu  namunalar  tanlash  usuli  bilan 

ajrataladi va maydalangach, tegishli tartibda ish boshlanadi. 

Nitratlarni  aniqlash  hosil  yigilishidan  oldin  va  ularni  kayta  ishlash  jarayoni 

arafasida o’tkaziladi, hamda xar bir tahlilga sertifikat yozib beriladi.   

        NaCl  eritmasini  ishlatishdan  maqsad  SO

2

  uchib  ketishini  oldini  oladi  va 

Na

2

SO

3

 hosil kiladi.   

 

2 ta konussimon kolbaga  SÎ

2

sm

3

  dan filtrdan 2sm

3

  NaOH(40gr/dm3)ni solib 

bog’langan SO

2 

ni  parchalash uchun, kolbalarni po’kak bilan berkitishni, so’ngra 

kolbalarni har biriga ishqorini neytrallash uchun  2 sm

3

  HCl (223g/dm

3

)eritmasini 

solish.  Birinchi kolbadagi  eritmani  (0,02mol/dm

3

)yod  eritmasi yordamida  titrlash. 

Ikkinchi kolbaga esa 1 sm

3

  formalin (400 gr/dm

3

)solib, 10 min H

2

SO

3

 kislotasini 

to’la  bog’lanishi  uchun  tindiring.  So’ngra  2-kolbaga  ichidagi  eritmani  yod 

yordamida titrlang, bunday eritmadagi organik moddalar, 

 

SO

2

 miqdorini quyidagi formula yordamida hisoblanadi. 

 

X

SO2

=100AbKCM/(1000m) 

Bunda:  A  -  1-2-  kolbadagi  eritmalarni  titrlash  uchun  sarflangan  yod  eritmasi 

orasidagi farq; 

 

      v -  suyultirish omili; 

 

      K - yod eritmasiga beriladigan tuzatish koeffisiyenti;      

 

         

 

      S - yodning molyar konsentrasiyasi mol/dm

3

. 

 

      M  –  SO

2

  molekulasining  molekulyar  ekvivalent  massasi  bo’lib,  u 

32gr/mol ga teng.  

 

       m – mahsulot namunasining massasi gr. 

---