Aboratoriya ishi mavzu: donlarni qabul qilish qoidalari va namunalarni tanlab olish

5-rasm. Gusev bo’lgichi:
1-umumiy ko’rinishi; 2-boylama kesimi; 3-bo’lish qismi.
Misol: Donning iflosligini aniqlash uchun 50 g namuna ajratish zarur. Buning uchun ikkala cho’michdan donni bo’lgich voronkasiga to’kiladi, jumrak ochiladi. Don o’tkazilganidan keyin jumrak berkitiladi va don pastki cho’michda shunday miqdorda don qolsinki, uning og’irligi tahlil uchun zarur namunachadan birmuncha ortiq bo’lishi kerak.
Bo’lgichdan oxirgi marta o’tkazilgandan keyin don torozi pallachalariga to’kilib tortiladi. 50 g va undan ortiq namunani tortishdagi aniqlik 0,5 g atrofida bo’lishi shart. Agar donni ortiqchaligi namuna og’irligining 10% idan oshmasa (masalan, 50 g namuna uchun 5 g ortiqcha), bu ortiq miqdorini torozi pallasidan qoshiqcha bilan butun qatlam qalinligi boyicha turli erlardan olinadi. Agar namunadagi ortiqcha miqdor 10% dan ortiqcha bo’lsa, unda hamma ajratilgan don stolning tekis sathiga to’kiladi, yupqa qatlam qilib tekislanadi va qatlamning butun qalinligining turli joylaridan xokondozcha bilan ortiqchasi olinadi.
Bo’lgich apparatida eng kamida 50 g namuna ajratish mumkin, 50 g kam namuna ajratish uchun quyidagicha ish yuritiladi: avval bo’lgichda 50 g miqdorda don namunasi ajratiladi, so’ngra don ajratish taxtasiga o’tkaziladi va kesma holida bo’lishi bilan zarur hajmli namunacha izchil usulda ajratiladi.
Namunalarni qo’lda ajratish. Namunalarni bu holda ajratish “o’rtacha namuna ajratish” mavzusida yoritilgan izchil kesma bo’lish usulida amalga oshiriladi. Ushbu usulda namunani aralash-tirish va bo’lish, namuna uchun don ikkala qarama-qarshi uchburchak-larda taxminan bir xil zarur miqdorda qolgunigacha davom ettiriladi.
NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Tahlil uchun namunalar tanlash va material tayyorlashni tushuntiring?
   
2. 
   O’rtacha namuna ajratishni tushuntiring?
   
3. 
   O’rtacha kunlik namuna tuzish va o’rtacha namuna ajratishni tushuntiring?
   
4. 
   Makkajo’xori namuna qismlari tanlash va o’rtacha namuna tuzishni tushuntiring?