Abstraksiya tushunchasi. Xulosa va hukm

Xulosa chiqarish deb bir necha xukmlardan aloxida xukm keltirib chikarishga aytiladi. Masalan, Barcha sayyoralar xarakat qiladi. Er – sayyora. Demak, Er ham xarakat qiladi.
XULOSA CHIQARISH uch turda bo`ladi: induktiv, deduktiv va analogik. INDUKTIV xulosa chikarish deb bir necha yakka xukmlardan umumiy xukm keltirib chiqarishga aytiladi. Masalan, Temir elektr tokini o`tkazadi. Mis elektr tokini o`tkazadi. Qo`rg`oshin elektr tokini o`tkazadi. Bular metallardir. Demak, metallar elektr tokini utkazadi.
DEDUKTIV xulosa chikarish deb umumiy xukmdan yakka yoki jo`z’iy xukm keltirib chikarishga aytiladi. Masalan, Daraxtlar baxorda gullaydi. O`rik – daraxt. Demak, o`rik baxorda gullaydi.
ANALOGIK xulosa chiqarish deb predmetning o`xshash belgilariga qarab xulosa chiqarishga aytiladi.

TAFAKKUR OPERATSIYASI

Analiz va sintez
Taqqoslash
sistemalashtirish
klassifikatlashtirish
konkretlashtirish
UMUMIYLASHTIRISH
abstraksiya
Umumiy mavhum belgi va hususiyatlarni yakka yolg’iz obektlarga tatbiq qilish bilan ifodalanadigan fikr yuritish operatsiyasi insonning barcha faoliyatlarida aktiv ishtirok etadi
KONKRETLASHTIRISH
Insonning bilish faoliyatida muhim rol o’ynovchi fikr yuritish operatsiyalaridan biri
klassifikatsiyalash

TAFAKKUR SHAKLLARI

Psixologiyada nutq fikr yuritish faoliyatining vositasi deb yuritiladi. Odatda nutq tafakkur jarayonida hukumlar, hulosa chiqarish va tushunchalar tafakkurning spetsifik shakllari deb ataladi.
TAFAKKUR SHAKLLARI
xukm
tushuncha
Xulosa chiqarish
Juz’iy, tahminiy, shartli, tasdiqlovchi
Yakka, konkret, umumiy, abstrakt, xususiy, to’planma
Induktiv, deduktiv, analogik

TAFAKKUR SIFATLARI

TAFAKKUR boshqa bilish jarayonlari kabi o’zining individual xususiyatlariga ega bo’lib, fikr yuritish faoliyatining shakllari, vositalari va operatsiyalarining munosabatlari kishilarda turlicha namoyon bo’lishida o’z ifodasini topadi.
E’tiboringiz uchun tashakkur