Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar


Download 2.72 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/66
Sana15.08.2023
Hajmi2.72 Mb.
#1667157
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   66
Bog'liq
Fizika fanidan masalalar to\'plami 1-qism

10. 
. 11. . 12. Urilishgacha birinchi 
jismning kinetik energiyasi 
. Urilishgacha ikkinchi 
jismning kinetik energiyasi 
. Urilishdan keyin ikkinchi jism 
kinetik energiyaga ega bo‘ladi, bunda 
. Shunday 
qilib, birinchi jism ikkinchi jismga 
kinetik 
energiya beradi. izlanayotgan nisbat 
ga teng bo‘ladi.
1) 
bo‘lganda 
bo‘ladi; 2)
bo‘lganda 
bo‘ladi. 13. . 14. Mayatnik muvozanat 
vaziyatidan o‘tayotgandagi ipning taranglik kuchi

Bunda tashqari 
, bundan 
. Lekin (4 – rasm) 
.


138
Unda 
va 
=12,4
. 15. Prujina qisilganda 
bajariladigan 
ish 
quyidagi 
formuladan 
aniqlanadi: 
(1) 
bunda 
– qisilish. Shartga ko‘ra, kuch siqilishga proporsionaldir
ya’ni 
(2) 
bunda 
– prujinaning qattiqlik darajasi bilan aniqlanadigan, son 
jihatdan bir birlik qisilishni vujudga keltiruvchi kuchga teng bo‘lgan 
deformatsiya koeffitsiyentidir. (2) ni (1) ga qo‘ysak 
kelib chiqadi. Bizga 
, . Bu 
berilganlarni formulaga qo‘ysak 
ga ega bo‘lamiz. 16. 
, ya’ni yukni birinchi prujinadan
masofada osib qo‘yish kerak bo‘ladi. 17. Raketa Yer bilan Oyga 
Yerning sirtidan 
masofada bir xil kuch bilan tortiladi. 
18.

7,91 
200 
7,79 
7000 
5,46 
19. Yer sirtidan 
va Yer markazidan masofada turgan jism ning 
massasini 
deb belgilaymiz. Masala shartida belgilanganlarni 
hisobga olib, quyidagini yozish mumkin: 
, bunda 
– zichligi Yer zichligiga teng, radiusi 
bo‘lgan sharning 
massasi. 
bo‘lganligidan, bunda – Yerning zichligi, u 
vaqtda 
. Yer sirtida

Bunda izlanayotgan 
ning 
chuqurlikka bog‘lanishi 
bo‘ladi. 
deb belgilaymiz, unda bo‘ladi. Agar 
bo‘lsa, bo‘ladi. 20. Halqaning elementini 


139
olamiz (5 – rasm). Halqaning shu elementi bilan 
nuqtada 
joylashgan 
massa orasidagi tortishish kuchi
bo‘ladi. Kuch 
halqa elementini massa bilan birlashtiruvchi 
chizig‘i bo‘ylab yo‘nalgan. Massaning butun halqa bilan tortishish 
kuchini topish uchun barcha 
kuchlarini geometrik ravishda 
qo‘shish kerak. Kuch 
ni ikki tashkil etuvchilar:
va
ga 
ajratish mumkin. 
tashkil etuvchi har ikki diametral (qarama-
qarshi) joylashgan elementlar bir-birini yuqotgani uchun 
bo‘ladi. Lekin 
va 
Lekin 
va bundan oxirgi natija 
(2) 
kelib chiqadi. 

Download 2.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling